Các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) tại Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, đóng góp khoảng 45% vào Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và tạo việc làm cho 60% lực lượng lao động. Tuy nhiên, thực trạng tài chính bền vững cho DNNVV vẫn còn nhiều thách thức. Theo số liệu cập nhật, các DNNVV chỉ có thể tiếp cận dưới 9% tài chính bền vững, trong khi tín dụng xanh trên toàn thị trường chỉ chiếm 4,5% tổng dư nợ. Điều này cho thấy sự tồn tại của nhiều rào cản trong việc tiếp cận nguồn tài chính bền vững, đặc biệt là tín dụng xanh.
Nhằm tháo gỡ các khó khăn và thách thức mà DNNVV gặp phải, các chuyên gia đề xuất xây dựng một khung chính sách toàn diện gồm 4 trụ cột chính: Hoàn thiện khung pháp lý; Cải cách tài chính; Nâng cao năng lực DNNVV; Phát triển hạ tầng thị trường. Sự phối hợp đồng bộ giữa các trụ cột này được kỳ vọng sẽ tạo ra môi trường hỗ trợ cần thiết cho DNNVV tiếp cận tài chính bền vững một cách dễ dàng hơn.
Thực trạng cho thấy, tỷ lệ DNNVV tiếp cận tín dụng ngân hàng đã giảm từ 32% vào năm 2019 xuống chỉ còn 28% vào năm 2023. Điều này cho thấy xu hướng giảm trong khả năng tiếp cận nguồn tài chính truyền thống của DNNVV. Bên cạnh đó, tín dụng xanh tại Việt Nam chỉ chiếm 4,5% tổng dư nợ tín dụng, thấp hơn đáng kể so với các quốc gia khác trong khu vực. Ba rào cản chính được xác định là hạn chế sự tham gia của DNNVV vào tài chính bền vững bao gồm: thiếu kiến thức về môi trường, xã hội và quản trị (ESG); sự không nhất quán trong thực thi chính sách giữa các địa phương; và tình trạng khan hiếm sản phẩm tài chính phù hợp.
Trước những thách thức này, các chuyên gia đã đề xuất một số giải pháp dựa trên kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn tại Việt Nam. Các giải pháp đề xuất tập trung vào việc hoàn thiện khung pháp lý, cải cách khu vực tài chính, nâng cao năng lực cho DNNVV và phát triển hạ tầng thị trường. Mục tiêu là tạo điều kiện thuận lợi để DNNVV có thể tiếp cận các nguồn tài chính bền vững, đặc biệt là tín dụng xanh.
Việc triển khai đồng bộ các giải pháp trên không chỉ giúp tăng cường khả năng tiếp cận tài chính bền vững cho DNNVV mà còn góp phần tăng tỷ lệ tiếp cận tín dụng xanh. Hơn nữa, việc hỗ trợ DNNVV chuyển đổi sang mô hình phát triển bền vững còn là nền tảng quan trọng để Việt Nam thực hiện mục tiêu chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng toàn diện và trung hòa carbon. Đây không chỉ là một chính sách tài chính thuần túy mà còn mang tính chiến lược lâu dài cho sự phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam.
Các chuyên gia kỳ vọng rằng, với sự vào cuộc của các bên liên quan, bao gồm cả doanh nghiệp, tổ chức tài chính và cơ quan quản lý, Việt Nam có thể xây dựng môi trường kinh doanh thuận lợi, hỗ trợ DNNVV phát triển bền vững và đóng góp lớn hơn nữa vào nền kinh tế. Đồng thời, cơ hội hợp tác quốc tế trong lĩnh vực tài chính bền vững cũng sẽ mở ra nhiều triển vọng cho các doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận với các mô hình tài chính tiên tiến và nguồn vốn bền vững toàn cầu.
Có thể thấy, phát triển tài chính bền vững cho DNNVV không chỉ là một yêu cầu cấp thiết mà còn là chiến lược then chốt để thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam trong giai đoạn mới. Với khung chính sách và các giải pháp toàn diện, Việt Nam hoàn toàn có thể vượt qua các thách thức và tận dụng các cơ hội để phát triển bền vững.
Thông tin cụ thể về các chính sách và giải pháp hỗ trợ DNNVV tiếp cận tài chính bền vững sẽ được cập nhật liên tục trên các kênh thông tin chính thống. Mục tiêu cuối cùng là hỗ trợ DNNVV Việt Nam phát huy tối đa tiềm năng, góp phần vào sự phát triển kinh tế chung của đất nước.
