Các nhà nghiên cứu đã có một bước tiến quan trọng trong việc tìm hiểu về động lực hình thành dòng chảy của các con sông trên toàn cầu. Một nghiên cứu gần đây cho thấy rằng tốc độ xói mòn bờ sông và tốc độ lắng đọng trầm tích đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định số lượng nhánh sông hình thành.
Theo nghiên cứu được thực hiện bởi Đại học California, Santa Barbara (UCSB), các con sông có xu hướng hình thành nhiều nhánh nếu tốc độ xói mòn bờ sông nhanh hơn tốc độ lắng đọng trầm tích ở các bờ đối diện. Phát hiện này cung cấp một cái nhìn sâu sắc hơn về các hệ sinh thái sông ngòi và có thể giúp cải thiện việc quản lý và phục hồi các dòng sông.
Sông ngòi đóng vai trò là những động mạch của Trái Đất, cung cấp nước, trầm tích và các chất dinh dưỡng cho các hệ sinh thái đa dạng. Tuy nhiên, việc hiểu rõ nguyên nhân định hình dòng chảy của các con sông đã là một thách thức đối với các nhà nghiên cứu trong hơn một thế kỷ qua.
Để giải quyết vấn đề này, nhóm nghiên cứu tại UCSB đã lập bản đồ động lực của các nhánh sông dọc theo 84 con sông dựa trên các hình ảnh vệ tinh trên toàn cầu trong 36 năm. Kết quả cho thấy rằng các con sông sẽ hình thành nhiều nhánh nếu tốc độ xói mòn bờ sông nhanh hơn tốc độ lắng đọng trầm tích ở các bờ đối diện.
Các nhà nghiên cứu đã phân chia sông ngòi thành hai loại: đơn dòng và đa dòng. Hầu hết các con sông lớn nhất thế giới đều là sông đa dòng, trong khi sông Mississippi đơn dòng ở Mỹ là một ngoại lệ. Việc phân loại này giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về sự đa dạng của các hệ sinh thái sông ngòi.
Nghiên cứu này đã cung cấp cái nhìn sâu hơn về các thảm họa thiên nhiên và nỗ lực phục hồi sông ngòi. Việc tái kết nối các vùng đồng bằng ngập lụt với các con sông đã bị phân dòng ngày càng được quan tâm. Những giải pháp phục hồi dựa trên tự nhiên đòi hỏi phải xác định được độ rộng của hành lang sông cần thiết, cũng như thời gian để một con sông hồi phục trạng thái tự nhiên.
Với kết quả nghiên cứu mới, các nhà khoa học đã đưa ra một công thức cho vấn đề này, bao gồm các biến số như thời gian một con sông hình thành dòng chảy mới. Điều này có thể giúp chuyển đổi việc lập kế hoạch phòng chống lũ lụt và phục hồi hệ sinh thái sông ngòi.
Nghiên cứu này mở ra những cơ hội mới cho việc quản lý và bảo vệ các hệ sinh thái sông ngòi trên toàn cầu. Thông qua việc hiểu rõ hơn về động lực hình thành dòng chảy của các con sông, các nhà khoa học và quản lý có thể đưa ra những quyết định sáng suốt hơn trong việc bảo vệ và phục hồi các dòng sông.
