Cuộc cách mạng trong ngành công nghiệp game với sự tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) đang mở ra những triển vọng mới nhưng đồng thời cũng đặt ra những câu hỏi sâu sắc về ý thức của con người trong thế giới ảo. Mới đây, bản demo của trò chơi The Matrix Awakens đã trình diễn khả năng của AI trong việc tạo ra những nhân vật không thể điều khiển (NPC) có khả năng tương tác với người chơi một cách giống như con người thật.
Trong trò chơi, người chơi có thể sử dụng micro để tương tác với những NPC này và chúng sẽ tạo ra những câu trả lời tương tự như cách các chatbot phản hồi trước các lệnh của người dùng. Điều đáng chú ý là khi NPC được thông báo rằng chúng chỉ là những dòng mã nhân tạo, được sử dụng để làm sinh động hóa một thế giới không có thật, chúng sẽ hoảng loạn. Điều này đặt ra câu hỏi về mức độ nhận thức của những NPC này: liệu chúng có thực sự có nhận thức hay không, hay tất cả chỉ là kết quả của việc lập trình sẵn.
Trên thực tế, những tương tác này có thể được tạo ra thông qua việc lập trình sẵn. Hoặc, những NPC với AI trong game đã thực sự có nhận thức, hoặc đó chỉ là một chiêu trò quảng bá của công ty đứng sau. Đoạn demo mô tả những nội dung trên đã ra mắt công chúng được 2 năm, quảng bá cho tựa game do công ty công nghệ đến từ Úc, Replica Studios phát triển.
Ngành công nghiệp game hiện đang đối mặt với một thách thức lớn khi AI bắt đầu thay thế con người trong nhiều công việc. Kể từ khi ChatGPT ra mắt vào năm 2022, trí tuệ nhân tạo đã nhanh chóng trở thành tâm điểm trong ngành công nghiệp game. Ban đầu chỉ hỗ trợ viết thoại hoặc phác thảo ý tưởng, AI nay đã len lỏi vào hầu hết các giai đoạn phát triển trò chơi.
Trong Hội nghị các nhà phát triển game năm nay, Google DeepMind đã giới thiệu một tác nhân AI có thể thay thế người thử nghiệm game, trong khi Microsoft trình diễn hệ thống học từ video để thiết kế màn chơi và hành vi nhân vật. Roblox cũng đã ra mắt Cube3D, mô hình AI tạo sinh có khả năng tạo vật thể và môi trường từ văn bản.
Đằng sau các tiến bộ công nghệ này là làn sóng cắt giảm nhân sự, khi các tập đoàn lớn tái cấu trúc để ưu tiên phát triển AI. Các hệ thống như nhân vật NPC tương tác thời gian thực hay tác nhân mô phỏng hành vi xã hội cũng đang hình thành những xã hội ảo phức tạp trong game. Dù vẫn còn những rào cản về chi phí và độ ổn định kỹ thuật, giới chuyên gia dự đoán làn sóng AI sẽ chiếm lĩnh ngành game trong vòng 5 năm tới, đánh dấu sự thay đổi sâu sắc cả về công nghệ lẫn cách sản xuất trò chơi.
Công ty Replica Studios, đứng sau những ‘NPC có nhận thức’ nói trên, đã phải ngừng hoạt động vào năm 2025 do không thể cạnh tranh với những ông lớn như OpenAI. Eoin McCarthy, Giám đốc công nghệ của Replica, cho biết vào thời điểm bản demo đạt độ phổ biến cao nhất, người dùng đã khiến AI tạo ra tới hơn 100.000 dòng hội thoại NPC mỗi ngày, khiến startup phải chi khoảng 1.000 USD/ngày để duy trì hệ thống.
