Trong bối cảnh ngành công nghệ vũ trụ đang phát triển mạnh mẽ trên toàn cầu, Việt Nam có cơ hội để vươn lên và khẳng định vị thế của mình nếu biết cách tận dụng và phát triển các thế mạnh sẵn có. Các chuyên gia quốc tế đã có những chia sẻ quý giá về kinh nghiệm phát triển khoa học không gian ở các nước tiên tiến, đồng thời đưa ra những khuyến nghị cho Việt Nam.

TS Nguyễn Lương Quang, chuyên gia đến từ Viện Năng lượng nguyên tử và năng lượng thay thế (CEA Paris-Saclay, Pháp), đã chia sẻ câu chuyện về việc chuyển đổi từ nghiên cứu hạt nhân sang thiên văn học tại Saclay. Xuất phát từ việc phát triển bộ cảm biến theo dõi lò phản ứng hạt nhân, các nhà khoa học đã linh hoạt chuyển hướng sử dụng công nghệ đó để quan sát bầu trời. Từ nền tảng siêu dẫn ban đầu, Saclay tiến tới công nghệ lượng tử và thương mại hóa sản phẩm thông qua hợp tác với các startup và tập đoàn.

Một trong những yếu tố quan trọng được TS Quang nhấn mạnh là vai trò của việc chia sẻ mã nguồn mở trong nghiên cứu. Ở các nước phát triển như Pháp hay Canada, nhóm nghiên cứu nhận tài trợ từ ngân sách bắt buộc phải cung cấp mã nguồn mở để các công ty có thể tham gia cùng phát triển. Điều này không chỉ thúc đẩy sự phát triển của công nghệ mà còn tạo ra một môi trường hợp tác và đổi mới.

Tuy nhiên, TS Nguyễn Trọng Hiền, chuyên gia từ Cơ quan Hàng không Vũ trụ Hoa Kỳ (NASA), cho rằng rào cản lớn nhất của Việt Nam hiện nay là vấn đề quản lý và cơ chế. Nếu không trao sự tự do cho các nhà nghiên cứu, thì rất khó phát triển khoa học thực chất. Ông Hiền cũng nhấn mạnh rằng sở trường lớn nhất của Việt Nam chính là con người. Để thu hút nhân tài, Việt Nam cần một môi trường thông thoáng, nơi mà các trí thức có thể phát huy tối đa khả năng của mình.

Nhiều trí thức Việt Nam ở nước ngoài muốn về nước nhưng chưa về vì họ không thấy môi trường phù hợp với công việc nghiên cứu. Cơ chế hiện tại chưa thuận lợi để họ cống hiến. Ông Hiền cho rằng mọi công nghệ đột phá đều bắt đầu từ những bước rất nhỏ và xuất phát từ cái có thể làm được, từ sở trường đang có. Do đó, Việt Nam cần tập trung vào việc tạo ra một môi trường nghiên cứu tự do và thuận lợi, nơi mà các nhà khoa học có thể khám phá và phát triển các ý tưởng mới.

TS Quang cũng nhấn mạnh vai trò của việc đầu tư cho vườn ươm startup, các trường chuyên đề và đào tạo thế hệ kế tiếp. Hiện mô hình hợp tác công – tư trong khoa học vẫn còn thiếu vắng tại Việt Nam. Việt Nam cần đầu tư đúng trọng tâm và tạo môi trường tự do cho nhà khoa học để vươn lên trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ.

Nhìn chung, để phát triển ngành công nghệ vũ trụ, Việt Nam cần chú trọng vào nghiên cứu cơ bản, mở rộng hợp tác quốc tế và tạo môi trường tự do cho các nhà khoa học. Với sự quyết tâm và đầu tư đúng hướng, Việt Nam hoàn toàn có thể vươn lên và trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu trong lĩnh vực này.

Tiếng gió VN

ViệtnamNet

Ngày 24 tháng 7, Báo Tiền Phong đã tổ chức một buổi tọa đàm với chủ đề ‘Đưa công nghệ vũ trụ trở thành động lực phát triển mới’. Buổi tọa đàm này nhắm tới việc khẳng định vai trò và vị thế của ngành công nghệ vũ trụ trong thời đại hiện nay, đồng thời nhận diện những thách thức và khó khăn mà ngành này đang phải đối mặt. Qua đó, các chuyên gia và khách mời đã thảo luận về các giải pháp nhằm thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghệ quan trọng này.

Trong bài phát biểu khai mạc buổi tọa đàm, Nhà báo Phùng Công Sưởng, Tổng Biên tập Báo Tiền Phong, đã nhấn mạnh rằng trong thế kỷ XXI, công nghệ vũ trụ không còn là lĩnh vực giới hạn trong các chương trình khám phá không gian của một số ít quốc gia. Thay vào đó, ngành công nghệ này đã trở thành một trụ cột chiến lược của nhiều nền kinh tế hiện đại. Các ứng dụng của công nghệ vũ trụ trong đời sống hàng ngày đã trở nên đa dạng, bao gồm dự báo thời tiết, phòng chống thiên tai, viễn thông, nông nghiệp thông minh, giám sát môi trường, quy hoạch đô thị, logistics, cũng như trong lĩnh vực an ninh – quốc phòng.

Ông Sưởng cũng dẫn chứng từ báo cáo mới nhất của Space Foundation, theo đó kinh tế vũ trụ toàn cầu năm 2024 đã đạt gần 613 tỷ USD và dự kiến sẽ vượt mốc 1.000 tỷ USD vào năm 2030. Kết quả này cho thấy tốc độ tăng trưởng ấn tượng và tiềm năng to lớn của ngành công nghệ vũ trụ. Mặc dù công nghệ vũ trụ tại Việt Nam còn ở giai đoạn đầu phát triển, nhưng theo ông Sưởng, Việt Nam đã có những bước đi quan trọng trong lĩnh vực này.

Ông Sưởng tin rằng với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, cùng nỗ lực của các cơ quan, doanh nghiệp và đội ngũ khoa học công nghệ, Việt Nam hoàn toàn có thể từng bước làm chủ công nghệ vũ trụ. Điều này sẽ giúp đất nước đóng góp thiết thực vào sự nghiệp phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm quốc phòng – an ninh và nâng cao vị thế trên trường quốc tế.

Trong buổi tọa đàm, các chuyên gia đã thảo luận về những cơ hội và thách thức trong phát triển công nghệ vũ trụ tại Việt Nam. Họ cũng đưa ra đề xuất về các cơ chế chính sách và mô hình hợp tác hiệu quả nhằm thúc đẩy hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia, với sự tham gia mạnh mẽ của lĩnh vực công nghệ vũ trụ. Thông qua buổi tọa đàm, các bên liên quan hy vọng sẽ tìm ra giải pháp để đẩy mạnh sự phát triển của ngành công nghệ vũ trụ tại Việt Nam, từ đó góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước.

Nhìn chung, buổi tọa đàm đã diễn ra thành công với nhiều ý kiến đóng góp và thảo luận sôi nổi. Các chuyên gia và khách mời đã có cái nhìn tổng quan về tiềm năng và thách thức của ngành công nghệ vũ trụ tại Việt Nam, cũng như các giải pháp để phát triển ngành công nghệ này trong thời gian tới.