Nghị định 151 của Chính phủ, dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước, hướng tới tinh thần ‘gần dân, sát dân’. Một nội dung trọng tâm của nghị định này là chuyển giao một số thẩm quyền quản lý đất đai về cấp xã. Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa chia sẻ quan điểm rằng việc giao thẩm quyền cho cấp xã là cần thiết, hợp lý và phù hợp với năng lực thực tiễn của chính quyền cơ sở.

Ông Hòa tin rằng Nghị định 151 cụ thể hóa chủ trương phân quyền, phân cấp đã được quy định trong Luật Tổ chức chính quyền địa phương. Việc trao thêm thẩm quyền cho cấp xã, bao gồm quản lý đất đai, là một bước tiến đúng đắn để phát huy tính tự chủ, linh hoạt trong điều hành, đặc biệt là khi các cấp cơ sở đang được củng cố về nhân sự, bộ máy và kinh nghiệm thực tiễn. ‘Cấp xã hiện nay có đủ năng lực, đủ điều kiện, trình độ để thực hiện các nhiệm vụ rất rõ ràng trong quản lý nhà nước,’ ông Hòa khẳng định.

Chính quyền xã không còn là cấp yếu như trước kia; nhiều công việc trước đây của cấp huyện đã và đang được giao cho xã xử lý. Ông Hòa cũng chỉ ra rằng cán bộ lãnh đạo xã hiện nay được điều động từ cấp huyện hoặc tỉnh xuống, phần lớn là những người đã có kinh nghiệm công tác quản lý nhà nước. Hệ thống tổ chức hành chính cấp xã cũng đã được kiện toàn với đầy đủ các bộ phận chuyên môn.

Tuy nhiên, ông Hòa cũng nhấn mạnh rằng quyền lực càng lớn thì trách nhiệm càng cao, đặc biệt trong lĩnh vực phức tạp như đất đai. Sự giám sát, hỗ trợ từ cấp trên là điều kiện bắt buộc để đảm bảo cấp xã thực hiện đúng luật, đúng thẩm quyền và không lạm dụng quyền lực.

Ông đề xuất cần có sự phân cấp rõ ràng và tuân thủ theo các quy định của luật đất đai, luật đấu thầu hiện hành. Cần giới hạn loại dự án, diện tích đất hoặc giá trị mà cấp xã được quyết định. Đồng thời, cần tăng cường giám sát, kiểm tra từ cấp trên và đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cấp xã.

Về nguy cơ lạm quyền, ông Hòa không né tránh thực tế này và nhấn mạnh rằng phân quyền là cần thiết nhưng phải song hành với kiểm tra, giám sát để tránh tình trạng lạm quyền, lợi dụng chức vụ để trục lợi.

Từ thực tiễn địa phương và kinh nghiệm giám sát tại Quốc hội, ông Hòa kiến nghị một số vấn đề cốt lõi để việc phân cấp, phân quyền cho cấp xã được thực hiện hiệu quả, bao gồm phân quyền đúng mức, đúng người; tăng cường giám sát, kiểm tra; và đào tạo, bồi dưỡng cán bộ.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, tỉnh Quảng Ninh đã thể hiện sự chủ động và quyết liệt trong việc triển khai và giám sát thi hành pháp luật. Tỉnh đã ban hành các kế hoạch, văn bản chỉ đạo và phân công rõ trách nhiệm cho từng sở, ngành, địa phương để triển khai nhanh các chính sách pháp luật trọng tâm. Đồng thời, tỉnh cũng tăng cường giám sát chặt qua kiểm tra, rà soát và xử lý nghiêm vi phạm; nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ, hiện đại hóa quy trình làm việc, góp phần đưa pháp luật vào cuộc sống, bảo đảm công tác quản lý nhà nước hiệu lực, hiệu quả.

Tỉnh Quảng Ninh đã xác định 5 lĩnh vực trọng điểm cần theo dõi, gồm: Phòng, chống khai thác thủy sản bất hợp pháp (IUU), bảo vệ môi trường biển, hải đảo, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giao rừng, chuyển mục đích sử dụng rừng và thực hiện chính sách an sinh xã hội hậu Covid-19. Việc này nhằm tổ chức thi hành hiệu quả chính sách, pháp luật, đảm bảo tính kịp thời, thống nhất và đồng bộ trên toàn địa bàn.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, tỉnh đã ban hành 50 văn bản quy phạm pháp luật, gồm 3 nghị quyết và 47 quyết định, quy định chi tiết thi hành các luật mới như Luật Đất đai, Luật Nhà ở… Tất cả các văn bản được xây dựng đúng trình tự, thủ tục, thể hiện sự nghiêm túc trong công tác lập pháp tại địa phương.

Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cũng được triển khai mạnh mẽ. Kế hoạch số 37/KH-UBND về tuyên truyền pháp luật năm 2025 đã được ban hành sớm, tạo nền tảng để các ngành, địa phương thực hiện hiệu quả nhiệm vụ truyền thông pháp lý tới cán bộ, công chức và người dân.

Bên cạnh đó, công tác xử lý vi phạm hành chính và thanh tra, kiểm tra thi hành pháp luật tiếp tục được đẩy mạnh. Trong 4 tháng đầu năm, toàn tỉnh ghi nhận hơn 34.900 vụ vi phạm hành chính, xử phạt với số tiền thu về ngân sách đạt hơn 165 tỷ đồng. Công tác xử lý tội phạm cũng được tăng cường, với 352 vụ án hình sự được khởi tố mới.

Tỉnh cũng đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn tăng cường rà soát, cập nhật văn bản quy phạm pháp luật, kịp thời điều chỉnh để phù hợp với thực tế. Điển hình ở lĩnh vực đất đai, tỉnh đã tổ chức hội nghị tập huấn Luật Đất đai 2024 cho hàng trăm cán bộ quản lý, đồng thời hướng dẫn người dân thực hiện thủ tục hành chính, đẩy mạnh số hóa dữ liệu địa chính.

Về công tác pháp chế, tỉnh đã nhanh chóng ban hành kế hoạch triển khai, chỉ đạo Sở Nội vụ và Sở Tư pháp phối hợp kiện toàn tổ chức bộ máy, phân công cán bộ pháp chế chuyên trách hoặc kiêm nhiệm. Hiện toàn tỉnh có 44 người làm công tác pháp chế tại các sở, ngành và doanh nghiệp nhà nước, trong đó 100% có trình độ đại học luật trở lên.

Có thể khẳng định, sự chủ động trong triển khai và quyết liệt trong giám sát đã giúp Quảng Ninh trở thành điểm sáng trong tổ chức thi hành pháp luật.