Sẻ đồng ngực vàng, một loài chim di cư quý hiếm đang bên bờ tuyệt chủng ngoài tự nhiên, vừa được phát hiện tại Việt Nam. Vào tháng 5/2025, các nhà nghiên cứu từ Trung tâm Nhiệt đới Việt – Nga đã ghi nhận sự xuất hiện của hai cá thể Sẻ đồng ngực vàng trong một đợt khảo sát khu hệ chim tại đảo Ba Mùn, thuộc Vườn Quốc gia Bái Tử Long, tỉnh Quảng Ninh. Phát hiện này không chỉ mang lại hy vọng cho sự bảo tồn của loài chim này mà còn chỉ ra rằng hệ sinh thái tại khu vực Đông Bắc Việt Nam vẫn duy trì được những điều kiện sinh cảnh phù hợp cho các loài chim hoang dã trong mùa di cư.

Sẻ đồng ngực vàng (Emberiza aureola) là thành viên của họ Sẻ đồng (Emberizidae), phân bố chủ yếu ở khu vực Á – Âu. Trước đây, loài chim này có số lượng cá thể lên tới hàng chục triệu, nhưng đã suy giảm hơn 90% trong vòng 40 năm qua do các hoạt động săn bắt trái phép, mất sinh cảnh và biến đổi đất nông nghiệp. Do tình trạng suy giảm nghiêm trọng, Sẻ đồng ngực vàng đã được xếp vào nhóm Cực kỳ nguy cấp (CR) trong Sách Đỏ của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) từ năm 2017.

Ở Việt Nam, Sẻ đồng ngực vàng được coi là loài chim trú đông rất hiếm gặp. Chúng thường di cư qua các khu vực Tây Bắc, Đông Bắc, Trung Trung Bộ và Nam Bộ. Loài này ưa thích sinh cảnh mở như trảng cỏ, đồng ruộng, rừng ngập mặn hoặc vùng cây bụi gần nguồn nước, và có thể sinh sống ở độ cao lên đến 1.730m. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, số lượng cá thể ghi nhận được ở nước ta ngày càng giảm.

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến sự suy giảm nghiêm trọng của loài chim này là nạn săn bắt để làm món ăn “đặc sản”, đặc biệt tại các quốc gia nằm trên tuyến di cư. Ngoài ra, việc thu hẹp diện tích rừng, chuyển đổi đất nông nghiệp, và ô nhiễm môi trường sống cũng góp phần làm mất nơi cư trú của chúng.

Để bảo vệ loài chim quý hiếm này, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 04/CT-TTg ngày 17/5/2022, yêu cầu thực hiện các giải pháp cấp bách nhằm bảo vệ các loài chim hoang dã, di cư tại Việt Nam – trong đó có Sẻ đồng ngực vàng. Sự hiện diện của loài này tại Việt Nam không chỉ là một tín hiệu quan trọng cho sự bảo tồn của loài này mà còn đóng vai trò mắt xích quan trọng trong chuỗi thức ăn tự nhiên, góp phần duy trì cân bằng sinh thái.

Việc bảo vệ Sẻ đồng ngực vàng cũng giúp ngăn chặn sự suy thoái của các hệ sinh cảnh quan trọng – đồng thời thúc đẩy ý thức cộng đồng trong việc bảo vệ động vật hoang dã, chống lại các hoạt động khai thác và buôn bán trái phép. Là loài di cư xuyên lục địa, việc bảo vệ Sẻ đồng ngực vàng không thể là nỗ lực đơn lẻ của một quốc gia. Việt Nam hiện đang đóng vai trò là điểm trú đông và hành lang di cư của loài này, do đó việc duy trì hệ sinh thái tự nhiên, đặc biệt tại các vườn quốc gia và khu bảo tồn, là yếu tố then chốt trong chương trình bảo tồn chung.

Những hiện tượng thiên nhiên kỳ lạ và hiếm gặp gần đây đã thu hút sự chú ý của toàn cầu. Từ những tia sét đỏ với hình dạng kỳ dị như trong phim khoa học viễn tưởng, hiện tượng ‘biển sữa’, đến sự tẩy trắng đồng loạt của san hô – tất cả đều ẩn chứa những mối lo ngại về sự biến đổi khí hậu và tác động xấu tới môi trường.

Sét đỏ, một hiện tượng hiếm gặp, đã được ghi nhận tại dãy Himalaya vào năm 2022. Mặc dù sét đỏ xảy ra ở tầng khí quyển trên, nhưng các nhà nghiên cứu cho rằng chúng thường liên quan đến các biến đổi về thời tiết, có khi rất cực đoan. Các nghiên cứu về hiện tượng này không chỉ giúp giải mã những bí ẩn đang tồn tại, mà còn góp phần lý giải cách các cơn bão ngày càng trở nên phức tạp và khó dự đoán. Burcu Kosar, nhà vật lý khí quyển tại NASA, cho rằng nhiệt độ toàn cầu tăng do biến đổi khí hậu có thể làm gia tăng cường độ và tần suất giông bão, đồng thời cũng dẫn đến hoạt động sét mạnh hơn. Tuy nhiên, các nhà khoa học vẫn cần thêm thời gian để tìm hiểu và có những lý giải xác đáng về mối liên hệ giữa sét đỏ với các cơn bão và những gì xảy ra ở ngoài vũ trụ.

Hiện tượng ‘biển sữa’ cũng là một trong những sự kiện hiếm hoi và bí ẩn. Mặt biển phát sáng đồng đều, lan rộng đến tận chân trời với ánh sáng xanh lục nhạt như ánh dạ quang. Các nhà nghiên cứu đã biên soạn cơ sở dữ liệu toàn diện nhất cho đến nay về những sự kiện này, kết hợp với các báo cáo, thông tin, ghi chép khi đi biển của các thủy thủ suốt 400 năm. Dự án này nhằm mục đích chuyển các câu chuyện truyền miệng nhiều thế kỷ thành bằng chứng khoa học và tìm ra mối liên hệ giữa những vùng biển phát sáng ấy với cách mà hành tinh xanh đang vận hành. Tuy nhiên, câu hỏi lớn nhất hiện vẫn chưa có lời giải: liệu hiện tượng này là dấu hiệu của một hệ sinh thái lành mạnh hay là biểu hiện của mất cân bằng sinh học? Câu hỏi này mở ra hướng nghiên cứu mới về vai trò của vi khuẩn trong hệ sinh thái đại dương.

San hô ở nhiều vùng biển cũng đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng. Theo công bố vào cuối tháng 4/2025, tình trạng tẩy trắng đã lan rộng đến 84% rạn san hô của đại dương, đây là sự kiện nghiêm trọng nhất từng xảy ra trên quy mô toàn cầu. Đây là lần thứ tư hiện tượng san hô bị tẩy trắng diễn ra trên toàn cầu kể từ năm 1998. Nguyên nhân được cho là do đại dương ấm lên và chưa biết khi nào sẽ kết thúc. Các nhà khoa học cho rằng cách tốt nhất để bảo vệ các rạn san hô là giải quyết tận gốc nguyên nhân của biến đổi khí hậu. Điều đó có nghĩa là giảm lượng khí thải của con người, chủ yếu từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch.

Tóm lại, những hiện tượng thiên nhiên kỳ lạ gần đây không chỉ mang đến cảnh tượng gây sửng sốt mà còn tiềm ẩn mối lo về sự biến đổi khí hậu và tác động xấu tới môi trường. Để bảo vệ hành tinh xanh, chúng ta cần phải hành động quyết liệt để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

Hai ngư dân Mỹ lập kỷ lục với cá ‘khủng’, nhưng bị khuyến cáo tiêu diệt vì xâm lấn

Jason Wise và Dyllan Rust, hai ngư dân đến từ Delaware, Mỹ, vừa lập kỷ lục tiểu bang khi bắt được những con cá có giá trị ẩm thực cao. Tuy nhiên, thay vì được vinh danh, các loài cá này lại bị chính quyền khuyến cáo tiêu diệt do thuộc nhóm sinh vật xâm lấn, đe dọa hệ sinh thái địa phương.

Wise đã ghi tên mình vào lịch sử với kỷ lục tiểu bang đầu tiên về cá trê đầu bẹt sau khi bắt được một con cá nặng khoảng 15,4 kg tại hồ Lums. Anh chia sẻ rằng cần câu của mình bị va mạnh, cong xuống đất và biết mình lại bắt được một con cá khủng. Đây không phải lần đầu Wise bắt được cá trê đầu bẹt tại địa điểm này, khi trong năm 2024, anh đã bắt được 53 con.

Gần như đồng thời, Rust từ Harrington cũng thiết lập một kỷ lục mới với con cá lóc đầu phương Bắc nặng gần 7 kg, phá kỷ lục cũ chỉ trong chưa đầy một tháng. Anh bắt được cá tại Marshyhope Ditch, bên ngoài Harrington.

Mặc dù được đánh giá cao về mặt ẩm thực, cả cá trê đầu bẹt và cá lóc phương Bắc đều nằm trong danh sách sinh vật xâm lấn, có khả năng phá vỡ cân bằng sinh thái. Theo DNREC, cá trê đầu bẹt chỉ săn cá sống và giáp xác, đe dọa nghiêm trọng đến hệ sinh vật thủy sinh bản địa. Còn cá lóc phương Bắc có khả năng sinh sản nhiều lần mỗi năm và ăn tạp, làm giảm số lượng cá thể thao như cá rô miệng rộng.

DNREC cũng nhấn mạnh rằng việc mua bán, vận chuyển, thả hoặc sở hữu các loài xâm lấn còn sống đều bị nghiêm cấm tại Delaware. Tuy nhiên, nếu ngư dân bắt được chúng bằng phương pháp hợp pháp, việc tiêu thụ làm thực phẩm được chấp nhận và thậm chí được khuyến khích.

Cá xâm lấn đang ngày càng được đánh giá cao về mặt ẩm thực và DNREC khuyến khích ngư dân báo cáo số lượng cá xâm lấn bắt được. Việc này không chỉ giúp kiểm soát số lượng cá xâm lấn mà còn góp phần bảo vệ hệ sinh thái địa phương.

Trong bối cảnh kinh tế số toàn cầu đang phát triển mạnh mẽ, việc chuyển đổi số và thương mại điện tử đã trở thành động lực quan trọng giúp Việt Nam hội nhập, nâng cao năng lực cạnh tranh và mở rộng thị trường xuất khẩu. Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 645/QĐ-TTg về Kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2021-2025, trong đó thương mại điện tử được xác định là lĩnh vực tiên phong ứng dụng công nghệ số để hiện đại hóa hệ thống sản xuất, mô hình phân phối, nâng cao hiệu quả kinh doanh và tạo đà tăng trưởng bền vững cho xuất khẩu.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, việc hình thành và phát triển một hệ sinh thái thương mại điện tử đồng bộ từ trong nước ra thị trường nước ngoài là điều kiện tiên quyết. Hệ sinh thái này cần sự tham gia của nhiều bên, bao gồm cơ quan quản lý, doanh nghiệp cung cấp giải pháp công nghệ, đơn vị sản xuất xuất khẩu, các đơn vị logistics và tài chính, người tiêu dùng, và các tổ chức đào tạo. Sự kết hợp chặt chẽ giữa các thành phần này sẽ giúp tạo ra một môi trường thương mại điện tử lành mạnh, an toàn và hiệu quả.

Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) đang tích cực triển khai nhiều chương trình hành động cụ thể để thúc đẩy hệ sinh thái thương mại điện tử bền vững tại Việt Nam. Các trọng tâm chính bao gồm hoàn thiện thể chế và xây dựng chính sách để tạo môi trường pháp lý thuận lợi, nâng cao năng lực cho doanh nghiệp và cộng đồng bằng các chương trình đào tạo và hỗ trợ SME, phát triển hạ tầng và công nghệ với các giải pháp thanh toán không tiền mặt, logistics thông minh và trí tuệ nhân tạo (AI).

Thời gian tới, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số sẽ tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động thiết thực nhằm tạo môi trường thuận lợi hơn nữa cho sự phát triển của thương mại điện tử. Một trong những sự kiện nổi bật là Diễn đàn Ứng dụng Thương mại điện tử và Công nghệ số Việt Nam năm 2025, diễn ra từ ngày 4-6/9 tới tại TP. Hồ Chí Minh. Diễn đàn này được kỳ vọng sẽ là cầu nối quan trọng, tập hợp các chuyên gia, nhà hoạch định chính sách và doanh nghiệp thương mại điện tử, công nghệ số từ nhiều quốc gia để chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm và định hướng các giải pháp đột phá cho sự phát triển của thương mại điện tử và kinh tế số Việt Nam.

Diễn đàn sẽ tập trung vào 4 lĩnh vực chính bao gồm thương mại điện tử, thương mại điện tử xuyên biên giới, vận hành thương mại điện tử, logistics, giải pháp công nghệ số cho doanh nghiệp, và giải pháp tài chính số. Đặc biệt, diễn đàn sẽ tạo điều kiện để doanh nghiệp Việt giao thương trực tiếp với các đối tác tiềm năng trong lĩnh vực thương mại điện tử xuyên biên giới, logistics và chuyển giao công nghệ số. Sự hiện diện của đông đảo nhà mua hàng và nhà đầu tư quốc tế hứa hẹn mở ra cơ hội lớn để doanh nghiệp Việt mở rộng thị trường xuất khẩu và tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Các chuyên gia thương mại cho rằng Diễn đàn Ứng dụng thương mại điện tử và Công nghệ số 2025 sẽ là cơ hội thiết thực để các doanh nghiệp nắm bắt xu hướng, kết nối và tìm kiếm giải pháp phát triển trong kỷ nguyên số. Sự kiện này không chỉ là nơi cập nhật công nghệ mà còn là diễn đàn quan trọng để doanh nghiệp kết nối hợp tác kinh doanh, phát triển giải pháp cũng như là cơ hội cho các doanh nghiệp công nghệ trong nước gọi vốn đầu tư từ các quỹ đầu tư nước ngoài.