Hội nghị Phát triển châu Á là một diễn đàn quan trọng tập trung vào cơ hội tăng trưởng của ngành thực phẩm, đồ uống và dinh dưỡng tại châu Á. Sự kiện này quy tụ các đại diện từ hơn 20 quốc gia, bao gồm các viện nghiên cứu, tổ chức chính phủ, phi chính phủ và đại diện của các tập đoàn đa quốc gia. Mục tiêu chính của hội nghị là tìm kiếm giải pháp khoa học đột phá nhằm nâng cao chất lượng dinh dưỡng cho người dân trên toàn khu vực, đặc biệt là bà mẹ và trẻ em.

Vinamilk, với vị thế là thương hiệu sữa có giá trị thứ 6 toàn cầu (2024), đã được mời tham dự Hội nghị Phát triển châu Á năm nay. Đây là đại diện đầu tiên và duy nhất từ Việt Nam trình bày tham luận về đột phá 6 HMO – công thức sữa thiết lập chuẩn dinh dưỡng quốc tế cho sữa bột trẻ em.

Đột phá 6 HMO của Vinamilk Optimum là sự mô phỏng dưỡng chất quý chỉ có trong sữa mẹ. Công thức này có vai trò hỗ trợ nuôi dưỡng lợi khuẩn quan trọng trong hệ tiêu hóa trẻ, từ đó góp phần củng cố hàng rào bảo vệ tự nhiên. Sự kết hợp này đã đặc biệt gây ấn tượng với giới chuyên môn tại hội nghị.

Trước đó, đột phá 6 HMO cũng đã nhận được sự quan tâm đặc biệt tại Hội nghị Sữa Toàn cầu 2025 (Global Dairy Congress, Hà Lan), như một kết quả nổi bật của chiến lược ‘đầu tư cho khoa học, công nghệ để phát huy tối đa các giá trị dinh dưỡng tự nhiên của sữa’ từ thương hiệu sữa Việt có giá trị thứ 6 toàn cầu.

Khoa học nâng chuẩn dinh dưỡng dựa trên sự thấu hiểu HMO được biết đến là dưỡng chất quý chỉ có trong sữa mẹ, đóng vai trò quan trọng trong sức khỏe hệ miễn dịch và tiêu hóa của trẻ. Tuy đã có nhiều cải tiến liên tục về HMO, nhưng trong nhiều năm, thị trường Việt Nam vẫn dừng lại ở công thức 5 HMO.

‘Với tinh thần không ngừng thách thức giới hạn, Vinamilk đã nỗ lực thúc đẩy nâng chuẩn dinh dưỡng bằng việc cho ra mắt Optimum – sản phẩm sữa đầu tiên tại Việt Nam có công thức chứa 6 HMO, chiếm tới 58% tổng lượng HMO trong sữa mẹ’, ông Nguyễn Quang Trí – Giám đốc Điều hành Marketing Vinamilk chia sẻ về bối cảnh ra đời của sản phẩm đột phá này.

Thực tế tại Việt Nam có đến 55% trẻ không được bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời (theo UNICEF 2021), khiến trẻ có khả năng không tận hưởng trọn vẹn những lợi ích tiềm năng của sữa mẹ cho hệ tiêu hóa và miễn dịch. Bên cạnh đó, khoảng 60% các mẹ Việt phải vừa chăm con vừa đi làm. Những trở ngại về thể chất và hoàn cảnh sống khiến việc nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn trở thành nỗi trăn trở của nhiều bà mẹ hiện đại.

Vì vậy, một giải pháp dinh dưỡng lấy cảm hứng từ các dưỡng chất có trong sữa mẹ là cần thiết để hỗ trợ mẹ an tâm chăm con và hạnh phúc trong hành trình làm mẹ.

Ông Shawn Lee, đại diện Tập đoàn dsm-firmenich Khu vực châu Á – Thái Bình Dương, một trong 6 đối tác chiến lược quốc tế của Vinamilk, chia sẻ tại hội nghị: ‘Như ông Nguyễn Quang Trí đã nói, đột phá 6 HMO không chỉ nâng chuẩn dinh dưỡng sản phẩm, để phục vụ nhu cầu của trẻ em mà còn là giải pháp cho nỗi trăn trở của thời đại về mong muốn nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ. Dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào, cha mẹ vẫn có thể trao trọn vẹn sự chăm sóc, yêu thương.’

Khai mở hướng đi mới, thiết lập chuẩn dinh dưỡng quốc tế Trong gần 50 năm phát triển, Vinamilk đã đầu tư nghiên cứu, sản xuất thành công từ lon sữa bột trẻ em đầu tiên của Việt Nam đến sở hữu siêu nhà máy sữa bột hiện đại bậc nhất châu Á, xuất khẩu đi nhiều quốc gia trên thế giới từ năm 1997. Từ quốc gia không có ngành sữa bột sau chiến tranh, nhưng nhờ chiến lược đầu tư vào khoa học công nghệ và hợp tác quốc tế, Vinamilk đã có những bước tiến lớn về sữa công thức cho trẻ em, phát triển ngang tầm với khu vực, mà trong đó 6 HMO là một điển hình.

Nhận xét về những chia sẻ của Vinamilk tại Hội nghị, ông Gary Scattergood, Tổng biên tập của FoodNavigator-Asia và NutraIngredients (đơn vị tổ chức hội nghị) nhận định: ‘Chúng tôi đánh giá cao những đóng góp của Vinamilk trong hội nghị năm nay. Vinamilk đã mang đến một góc nhìn đặc sắc khi kết hợp giữa năng lực nghiên cứu và phát triển chuyên sâu về HMO cùng với sự thấu hiểu người tiêu dùng bản địa, qua đó giới thiệu những giải pháp dinh dưỡng thiết thực, đáp ứng nhu cầu về sức khỏe và phát triển toàn diện cho trẻ nhỏ tại Việt Nam và tiềm năng mở rộng ra toàn châu Á.’

Các nhà khoa học đã phát hiện một mối liên kết đáng ngạc nhiên giữa vitamin D và một gen duy nhất có tên SDR42E1. Gen này đóng vai trò quan trọng trong việc giúp cơ thể hấp thụ vitamin D, một chất dinh dưỡng cần thiết cho xương, cơ và hệ miễn dịch. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng gen này cũng đóng vai trò mạnh mẽ trong việc phòng chống ung thư. Khi họ tắt gen này trong các tế bào ung thư, các khối u đã ngừng phát triển.

Khám phá này có thể dẫn đến các phương pháp điều trị mới nhằm ngăn chặn gen này để chống lại ung thư hoặc tăng cường nó để cải thiện sức khỏe trong các tình trạng khác như bệnh tự miễn.

Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong cơ thể. Nó là thành phần xây dựng cho calcitriol, một loại hormone giúp cơ thể hấp thụ canxi và phosphate – các khoáng chất cần thiết cho xương khỏe mạnh. Calcitriol cũng hỗ trợ chức năng cơ và dây thần kinh khỏe mạnh, điều chỉnh sự phát triển của tế bào và đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì chức năng đúng của hệ miễn dịch.

Trong một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Frontiers in Endocrinology, các nhà khoa học đã xác định gen SDR42E1 là cần thiết cho việc cơ thể hấp thụ vitamin D thông qua hệ tiêu hóa và xử lý nó tiếp theo. Phát hiện này có thể có ý nghĩa lớn đối với các phương pháp điều trị nhắm mục tiêu, đặc biệt là trong lĩnh vực chăm sóc ung thư.

Khi ngăn chặn hoặc ức chế SDR42E1, có thể ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ung thư một cách có chọn lọc, theo Tiến sĩ Georges Nemer, giáo sư và phó dean nghiên cứu tại Đại học College of Health and Life Sciences tại Đại học Hamad Bin Khalifa ở Qatar.

Một gen bị vỡ dẫn đến một bước đột phá. Đội nghiên cứu được thúc đẩy bởi các nghiên cứu trước đó đã liên kết một đột biến cụ thể trong gen SDR42E1, nằm trên nhiễm sắc thể 16, với sự thiếu hụt vitamin D. Đột biến này đã rút ngắn sản phẩm protein của gen, khiến nó không hoạt động.

Để khám phá vai trò của nó sâu hơn, đội nghiên cứu đã sử dụng công nghệ chỉnh sửa gen CRISPR/Cas9 để vô hiệu hóa SDR42E1 trong một dòng tế bào ung thư đại trực tràng được gọi là HCT116. Các tế bào này thường biểu hiện mức độ cao của SDR42E1, cho thấy rằng gen này có thể rất quan trọng đối với sự sống sót của chúng. Khi gen bị vô hiệu hóa, các tế bào ung thư không còn có thể phát triển mạnh.

Hàng nghìn gen phản ứng – và khối u thu nhỏ. Khi bản sao SDR42E1 bị lỗi được đưa vào, khả năng sống sót của các tế bào ung thư giảm xuống 53%. Không ít hơn 4.663 gen ‘xuôi dòng’ đã thay đổi mức độ biểu hiện của chúng, cho thấy rằng SDR42E1 là một công tắc phân tử quan trọng trong nhiều phản ứng cần thiết cho sức khỏe của tế bào.

Những kết quả này cho thấy rằng ức chế gen có thể giết chết tế bào ung thư một cách có chọn lọc, trong khi để các tế bào lân cận không bị tổn thương.

Một con đường hai chiều: chống ung thư hoặc tăng cường sức khỏe. Kết quả của chúng tôi mở ra các lộ trình tiềm năng mới trong ung thư học chính xác, mặc dù việc dịch thuật lâm sàng vẫn cần xác thực đáng kể và phát triển lâu dài, theo Tiến sĩ Nagham Nafiz Hendi, giáo sư tại Đại học Trung Đông ở Amman, Jordan.

Tuy nhiên, việc cắt giảm SDR42E1 không phải là ứng dụng duy nhất có thể được các nhà nghiên cứu nghĩ đến. Kết quả hiện tại cho thấy rằng SDR42E1 có thể cắt hai cách: tăng nhân tạo mức độ SDR42E1 trong các mô cục bộ thông qua công nghệ gen có thể có lợi tương tự, tận dụng các hiệu ứng sức khỏe đã biết của calcitriol.

Có thể tăng cường gen giúp ích trong các bệnh khác? Bởi vì SDR42E1 có liên quan đến chuyển hóa vitamin D, chúng tôi cũng có thể nhắm mục tiêu vào nó trong bất kỳ bệnh nào khác mà vitamin D đóng vai trò điều tiết, theo Tiến sĩ Nemer.

Ví dụ, các nghiên cứu về dinh dưỡng đã chỉ ra rằng hormone này có thể giảm nguy cơ ung thư, bệnh thận và rối loạn tự miễn và trao đổi chất. Tuy nhiên, các ứng dụng rộng rãi hơn phải được thực hiện một cách thận trọng, vì ảnh hưởng lâu dài của SDR42E1 đối với sự cân bằng vitamin D vẫn cần được hiểu đầy đủ.

Tham khảo: SDR42E1 modulates vitamin D absorption and cancer pathogenesis: insights from an in vitro model, của Nagham Nafiz Hendi và Georges Nemer, 27 tháng 5 năm 2025, Frontiers in Endocrinology. DOI: 10.3389/fendo.2025.1585859