Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong công việc đã trở thành xu hướng tại nhiều doanh nghiệp trên toàn cầu. Theo khảo sát của McKinsey, các doanh nghiệp lớn đang dẫn đầu trong việc áp dụng AI để tạo ra giá trị và thay đổi cơ cấu tổ chức. Tại Việt Nam, nhiều doanh nghiệp cũng đã bắt đầu sử dụng AI để nâng cao hiệu quả công việc.

Tuy nhiên, để việc sử dụng AI không bị gắn mác là ‘lười’ hay ‘thiếu hiệu quả’, doanh nghiệp cần đồng hành và hỗ trợ người lao động trong quá trình áp dụng công nghệ này. Chị Nguyễn Trâm Anh, giám đốc tăng trưởng tại Cogover, cho rằng chủ doanh nghiệp muốn AI có thể đẩy nhanh tốc độ và hiệu quả các tác vụ của nhân viên, đồng thời giúp tóm tắt tình hình kinh doanh và dự đoán nhu cầu của khách hàng.

Anh Lê Anh Tú, nhà sáng lập kiêm CEO của iGEM, cho rằng việc ứng dụng AI vào công việc là điều nên làm, đặc biệt trong lĩnh vực sáng tạo. Tuy nhiên, để kiểm soát chất lượng và đưa ra hướng dẫn sử dụng hiệu quả, chủ doanh nghiệp cần tiếp cận dưới góc độ khuyến khích sử dụng AI.

Theo khảo sát của McKinsey, 27% người được khảo sát tại các tổ chức đã triển khai AI trả lời nhân viên của họ kiểm tra toàn bộ nội dung được tạo ra bởi gen AI trước khi sử dụng. Một số vị trí mới liên quan đến quản trị các nguy cơ đang trở thành một phần trong quy trình triển khai AI của doanh nghiệp.

Chị Trâm Anh cho biết doanh nghiệp của chị đề xuất cho mỗi nhân viên có một tài khoản ChatGPT Plus để hỗ trợ công việc, nhưng đồng thời cũng đưa ra chuẩn hóa, hướng dẫn để nhân viên có thể đề xuất câu lệnh cho AI một cách hiệu quả hơn. “Phải chuẩn hóa ngay từ đầu vào thì việc dùng AI mới hiệu quả”, chị Trâm Anh nhấn mạnh.

Nhà triết học kiêm nhà nghiên cứu tâm lý học Frank Martela cho rằng AI có thể góp phần gia tăng cảm giác ý nghĩa trong công việc, vì công cụ này tạo điều kiện để con người tập trung vào những nhiệm vụ sáng tạo và tối ưu hơn. “Càng để AI xử lý những công việc nhàm chán, lặp lại, chúng ta càng có thể tập trung vào những điều thú vị, sáng tạo và đầy thử thách”, ông Martela nói.

Với sự phát triển không ngừng của công nghệ AI, việc ứng dụng AI trong công việc sẽ trở thành một phần không thể thiếu trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả cao nhất, doanh nghiệp cần phải có chiến lược và kế hoạch cụ thể trong việc triển khai và sử dụng AI. Đồng thời, việc hỗ trợ và đào tạo nhân viên để họ có thể làm việc hiệu quả với AI cũng là một yếu tố quan trọng.

Trong bối cảnh hiện nay, việc ứng dụng AI trong công việc không chỉ giúp doanh nghiệp tăng productivity mà còn giúp họ duy trì sự cạnh tranh trên thị trường. Những doanh nghiệp tiên phong trong việc ứng dụng AI sẽ có cơ hội đạt được lợi thế cạnh tranh và tạo ra giá trị mới cho khách hàng và cho chính doanh nghiệp mình.

Tẩy chay tại nơi làm việc là một vấn đề nghiêm trọng đang tồn tại trong nhiều tổ chức hiện nay. Đây là một hiện tượng mà nhân viên cảm thấy bị đồng nghiệp hoặc cấp trên phớt lờ, cô lập hoặc từ chối tham gia vào các tương tác xã hội tại nơi làm việc. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý và thể chất của nhân viên mà còn tác động tiêu cực đến hiệu suất công việc và môi trường làm việc chung.

Để hiểu rõ hơn về tẩy chay tại nơi làm việc, cần nhìn nhận nó dưới nhiều hình thức khác nhau. Từ việc tránh giao tiếp bằng mắt hoặc trò chuyện, im lặng, lạnh nhạt đến che giấu thông tin quan trọng, tẩy chay có thể diễn ra một cách âm thầm nhưng lại để lại hậu quả nghiêm trọng. Khác với các hình thức xung đột công khai như quấy rối hay bắt nạt, tẩy chay thường khó nhận diện nhưng lại để lại hậu quả dài hạn.

Hậu quả của tẩy chay tại nơi làm việc là rất nghiêm trọng. Đối với cá nhân, nó gây ra căng thẳng tâm lý, trầm cảm, lo âu, kiệt sức và giảm mức độ hài lòng trong đời sống gia đình. Về phía tổ chức, tẩy chay làm giảm hiệu suất công việc, chất lượng dịch vụ, sự gắn kết với tổ chức và tăng ý định nghỉ việc. Do đó, việc tìm hiểu nguyên nhân và cơ chế của tẩy chay là rất quan trọng để có thể đưa ra giải pháp hiệu quả.

Cơ sở lý thuyết giải thích cơ chế liên quan đến tẩy chay tại nơi làm việc bao gồm lý thuyết Bảo tồn nguồn lực của Hobfoll (1989) và lý thuyết Trao đổi xã hội của Blau (1964). Lý thuyết bảo tồn nguồn lực giải thích tình trạng bị cô lập làm cạn kiệt tài nguyên tâm lý của cá nhân, dẫn đến mệt mỏi cảm xúc và giảm sự gắn kết công việc. Lý thuyết trao đổi xã hội giải thích các mối quan hệ xã hội tích cực mang lại lợi ích cảm xúc và hỗ trợ xã hội.

Các chiến lược ứng phó với tẩy chay tại nơi làm việc có thể được phân loại thành cấp độ cá nhân và cấp độ tổ chức. Ở cấp độ cá nhân, nhân viên có thể sử dụng chiến lược đối phó chủ động và xây dựng, như tìm kiếm sự hỗ trợ từ đồng nghiệp hoặc cấp trên, cải thiện kỹ năng giao tiếp để hòa nhập hơn. Ở cấp độ tổ chức, các chiến lược bao gồm xây dựng văn hóa hòa nhập, ngăn chặn sự lan rộng của hành vi cô lập, thiết lập chính sách chống cô lập và triển khai các chương trình đào tạo về văn minh, tôn trọng, kỹ năng hòa nhập và cảm xúc.

Để đối phó với tẩy chay tại nơi làm việc, nhà quản trị cần chủ động nhận diện và chống lại sự tẩy chay, xây dựng môi trường làm việc toàn diện và tích cực, hỗ trợ và phát triển nhân viên để tăng khả năng đối phó, và quản lý các yếu tố bối cảnh và văn hóa. Việc nhận diện đúng và can thiệp kịp thời sẽ giúp giảm thiểu hậu quả và bảo vệ môi trường làm việc tích cực.

Kết luận, tẩy chay tại nơi làm việc là một vấn đề nghiêm trọng cần được quan tâm và giải quyết. Thông qua việc tổng hợp các nghiên cứu và phân tích các chiến lược ứng phó, hy vọng cung cấp những hàm ý quản trị thiết thực cho các tổ chức trong việc nhận diện, phòng ngừa và xử lý hiệu quả tình trạng tẩy chay, góp phần xây dựng môi trường làm việc tích cực, công bằng và hỗ trợ nhân viên phát triển.