Việt Nam hiện đang nắm giữ tiềm năng lớn về năng lượng tái tạo, đặc biệt là trong lĩnh vực điện mặt trời, điện gió ngoài khơi, sinh khối và hydrogen xanh. Tuy nhiên, khuôn khổ pháp lý cho sự phát triển của năng lượng tái tạo tại Việt Nam vẫn còn phân mảnh và thiếu nhất quán. Điều này không chỉ kìm hãm dòng vốn đầu tư mà còn gia tăng rủi ro chính sách đối với các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Với địa hình đa dạng và số giờ nắng trung bình hàng năm cao, đặc biệt là ở các tỉnh miền Trung và miền Nam, Việt Nam được đánh giá có tiềm năng điện mặt trời lên đến 963.000 MW. Về điện gió, theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới, Việt Nam có tiềm năng điện gió lớn nhất Đông Nam Á, với tổng tiềm năng ước đạt 513.360 MW. Tuy nhiên, việc phát triển các nguồn năng lượng tái tạo này đang đối mặt với nhiều thách thức đến từ việc phân tán và chồng chéo các chính sách liên quan trong nhiều văn bản pháp luật.

Các rào cản khác bao gồm cơ chế đấu thầu, giá điện, và hợp đồng mua bán điện còn thiếu minh bạch và ổn định, làm tăng rủi ro tài chính cho các nhà đầu tư. Hơn nữa, hệ thống truyền tải hiện tại chưa đủ sẵn sàng để tiếp nhận lượng điện phân tán từ các nguồn tái tạo, tạo ra thách thức lớn cho việc tích hợp năng lượng tái tạo vào lưới điện quốc gia.

Nhìn sang các quốc gia khác, việc ban hành Luật Năng lượng tái tạo đã trở thành một bước ngoặt chiến lược quan trọng trong quá trình chuyển dịch năng lượng. Các nước như Đức, Trung Quốc, và Hàn Quốc đã đi đầu trong việc thiết lập khuôn khổ pháp lý rõ ràng và ổn định cho phát triển năng lượng tái tạo. Không chỉ giúp điều tiết thị trường, những luật này còn thể hiện cam kết dài hạn của chính phủ với người dân và doanh nghiệp về việc chuyển đổi sang năng lượng sạch.

Các chuyên gia nhận định rằng, để thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo tại Việt Nam, cần tích hợp nhiều yếu tố tiên tiến vào Luật Năng lượng tái tạo. Điều này không chỉ đảm bảo nguyên tắc ưu tiên năng lượng sạch mà còn thúc đẩy cạnh tranh minh bạch và chia sẻ lợi ích công bằng giữa nhà đầu tư và cộng đồng. Luật cần quy định rõ ràng về quy hoạch tổng thể quốc gia cho các nguồn năng lượng tái tạo, cơ chế xác lập giá theo thị trường có điều tiết, và cơ chế chia sẻ rủi ro và ưu đãi tín dụng cho các dự án.

TS. Hoàng Xuân Quốc, Phó Trưởng Ban Tư vấn và Phản biện Hội Dầu khí Việt Nam, nhấn mạnh rằng việc xây dựng một hành lang pháp lý đủ mạnh và hoàn thiện cho sự phát triển năng lượng tái tạo là cần thiết. Bà Phạm Thuý Chinh, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, cũng bày tỏ quan điểm rằng việc ban hành Luật về năng lượng tái tạo là hết sức cần thiết để giải quyết những bất cập và sự chưa đồng bộ trong hệ thống pháp luật hiện hành.

Ban hành Luật Năng lượng tái tạo không chỉ giúp giải quyết các bài toán chính sách mà còn hiện thực hóa quyết tâm chính trị trong chuyển đổi năng lượng. Đây là bước đi chiến lược quan trọng để kích hoạt hàng loạt dự án đang chờ cơ chế, khơi thông dòng vốn quốc tế, và tạo dựng hệ sinh thái năng lượng sạch. Qua đó, Việt Nam cũng có thể củng cố vị thế của mình trong bản đồ chuyển đổi năng lượng toàn cầu.

Sáng ngày 16/7, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam đã tổ chức hội thảo tăng cường năng lực ‘Quản trị rủi ro ngân hàng: Tầm nhìn mới từ dự thảo sửa đổi Thông tư 13/2018/TT-NHNN và Thông tư 41/2016/TT-NHNN’, nhằm thảo luận các giải pháp triển khai Basel III tại Việt Nam.

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Trần Phương, Phó Tổng Giám đốc BIDV, Phó chủ nhiệm Ủy ban Rủi ro trực thuộc Hội đồng Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho biết, trong bối cảnh toàn cầu hóa sâu rộng, ngành Ngân hàng Việt Nam đang đứng trước yêu cầu cấp thiết phải nâng cao năng lực quản trị rủi ro, nhằm đảm bảo an toàn hệ thống và tăng sức chống chịu trước các cú sốc thị trường. Việc áp dụng các chuẩn mực quốc tế không chỉ giúp tăng cường ổn định tài chính, mà còn tạo nền tảng để các tổ chức tín dụng phát triển bền vững và hội nhập toàn diện.

Ông Phương nhấn mạnh, việc triển khai Basel III là xu thế tất yếu, mang lại cả cơ hội và thách thức cho các ngân hàng và thị trường Việt Nam. Thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã và đang tích cực xây dựng khung pháp lý mới nhằm luật hóa các yêu cầu cốt lõi của Basel III trong hệ thống ngân hàng Việt Nam thông qua 2 dự thảo thông tư quan trọng: Dự thảo thông tư thay thế Thông tư số 41/2016/TT-NHNN ngày 30/12/2016 quy định tỷ lệ an toàn vốn đối với ngân hàng thương mại và dự thảo thông tư thay thế Thông tư số 13/2018/TT-NHNN ngày 18/5/2018 quy định về hệ thống kiểm soát nội bộ của ngân hàng thương mại.

Một số nội dung thay đổi trong khuôn khổ của Basel III có thể kể đến như nâng tỷ trọng và chất lượng vốn. Basel III nâng tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu đối với vốn cổ phần lên 4,5% và quy định thêm mức đệm bảo toàn vốn (CCB) ≥ 2,5% và đệm phản chu kỳ (CCyB) từ 0-2,5%, từ đó nâng tổng mức an toàn vốn tối thiểu đối với vốn cổ phần lên 7% và tỷ lệ an toàn vốn và các bộ đệm cũng tăng lên tới tối thiểu 10,5%.

Basel III cũng đưa ra các yêu cầu mới về đòn bẩy và thanh khoản để bảo vệ các ngân hàng khỏi tình trạng cho vay quá mức và rủi ro, đồng thời đảm bảo các ngân hàng có đủ thanh khoản trong giai đoạn căng thẳng tài chính. Tỷ lệ này được tính bằng vốn cấp 1 chia cho tổng tài sản của ngân hàng, với yêu cầu tỷ lệ tối thiểu là 3%.

Tại hội thảo, đại diện các tổ chức tín dụng đã cùng thảo luận nhằm tìm ra những giải pháp triển khai trong thời gian tới để hỗ trợ cho hệ thống các ngân hàng thương mại hoàn thành áp dụng chuẩn mực Basel III, nâng tầm trên thị trường tài chính quốc tế.

Về lộ trình triển khai, các chuyên gia và đại diện các ngân hàng thương mại đã kiến nghị nhiều giải pháp, bao gồm cả việc cập nhật các thông tư liên quan, điều chỉnh lộ trình để hỗ trợ các ngân hàng có thể chủ động xin phê duyệt và triển khai sớm IRB, xây dựng kho lưu trữ dữ liệu tập trung với đối tượng SME, đẩy nhanh kế hoạch số hóa cơ sở dữ liệu của các bộ, ngành liên quan đến hoạt động tín dụng, sớm ban hành các khuôn khổ pháp lý cho việc khai thác và sử dụng dữ liệu.

Kết luận hội thảo, bà Nguyễn Thị Hồng Vân, Giám đốc Khối Pháp chế và Tuân thủ, phụ trách hoạt động quản lý rủi ro Vietcombank, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Rủi ro cho biết, trong quá trình triển khai thực hiện các thông tư, các thành viên Ủy ban Rủi ro sẽ tiếp tục đồng hành chặt chẽ, cùng xây dựng quan điểm thống nhất về kỹ thuật, từ đó đề xuất với Ngân hàng Nhà nước ban hành hướng dẫn chi tiết dưới dạng ‘cẩm nang thực hiện’.