Trong bối cảnh hiện nay, khi mà vấn đề bảo vệ môi trường đang trở thành một trong những thách thức lớn nhất đối với toàn cầu, các doanh nghiệp đang tích cực tìm kiếm các giải pháp để giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Tại Việt Nam, Macstar Group đang nổi lên như một doanh nghiệp tiên phong trong lĩnh vực vận tải container thủy nội địa tại miền Bắc. Không chỉ chú trọng vào việc đầu tư đội tàu thân thiện với môi trường, Macstar còn tích cực tham gia vào thị trường tín chỉ carbon, góp phần vào sự phát triển bền vững của ngành logistics.

Ông Cáp Trọng Cường, Tổng Giám đốc Macstar, đã chia sẻ về chiến lược của công ty trong một cuộc trao đổi gần đây. Theo ông, logistic xanh đang trở thành xu thế toàn cầu và là điều kiện bắt buộc để hội nhập. Chính vì vậy, Macstar đã và đang chuyển dịch định hướng kinh doanh, hướng tới xây dựng chuỗi cung ứng xanh và giảm thiểu phát thải khí nhà kính. Đây là một bước đi chiến lược, không chỉ giúp doanh nghiệp này giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường mà còn nâng cao vị thế trên thị trường.

Một trong những giải pháp mà Macstar triển khai là phát triển các tuyến vận tải ven biển và nội địa. Hình thức vận tải này không chỉ giúp giảm thiểu phát thải khí nhà kính mà còn giúp giải tỏa áp lực giao thông đường bộ và tiết kiệm nhiên liệu. Theo số liệu thực tế, các tuyến vận tải ven biển và thủy nội địa của Macstar đã giúp giảm từ 70% – 83% phát thải CO₂ so với vận tải đường bộ truyền thống. Điều này cho thấy rằng, việc chuyển đổi sang các hình thức vận tải thân thiện với môi trường là hoàn toàn khả thi và mang lại nhiều lợi ích.

Song song với việc đầu tư vào đội tàu hiện đại, Macstar cũng đặc biệt chú trọng vào việc ứng dụng công nghệ và số hóa trong hoạt động vận hành. Việc triển khai hệ thống quy trình vận hành thông minh và phần mềm quản lý phương tiện đã giúp tăng năng suất xếp dỡ lên 40 – 50%, giảm thời gian tàu chờ và tối ưu hóa lộ trình vận chuyển. Sự ứng dụng công nghệ không chỉ giúp doanh nghiệp này nâng cao hiệu quả hoạt động mà còn giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.

Bên cạnh đó, Macstar cũng đang tích cực triển khai chiến lược tham gia thị trường tín chỉ carbon. Doanh nghiệp này đang kết hợp với Viện Lâm Nghiệp Việt Nam để thí điểm dự án trồng và cải tạo 500 ha rừng tại tỉnh Bắc Kạn. Đây là bước đi chuẩn bị cho việc giao dịch tín chỉ carbon, góp phần hiện thực hóa mục tiêu Net-Zero. Việc tham gia thị trường tín chỉ carbon không chỉ giúp Macstar giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường mà còn tạo ra cơ hội kinh doanh mới.

Ông Cáp Trọng Cường cũng bày tỏ kỳ vọng vào sự hỗ trợ từ chính sách và hành lang pháp lý rõ ràng để giúp doanh nghiệp vận tải có thể tham gia hiệu quả vào thị trường tín chỉ carbon. Sự hỗ trợ từ chính phủ là rất cần thiết để giúp các doanh nghiệp có thể triển khai các giải pháp bảo vệ môi trường một cách rộng rãi.

Macstar cũng tích cực hợp tác với các đối tác quốc tế và tham gia diễn đàn trong khối APEC để học hỏi công nghệ xanh và kinh nghiệm vận hành tiêu chuẩn cao. Kỳ họp ABAC III – APEC 2025 được xem là cơ hội quan trọng để cộng đồng doanh nghiệp thúc đẩy hợp tác thực chất và cùng xây dựng các chuẩn vận tải xanh. Với việc chú trọng vào phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và sẵn sàng hợp tác với cộng đồng doanh nghiệp APEC, Macstar thể hiện cam kết mạnh mẽ trong việc phát triển chuỗi cung ứng xanh và gắn với tín chỉ carbon, hướng tới mục tiêu Net-Zero và nâng cao vị thế Việt Nam trên bản đồ logistics quốc tế.

Logistics xanh đang trở thành chiến lược sống còn đối với các doanh nghiệp tại Việt Nam trong bối cảnh thị trường kinh tế toàn cầu biến động và cạnh tranh ngày càng gay gắt. Tuy nhiên, việc áp dụng logistics xanh vẫn còn nhiều thách thức, đặc biệt đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Chuyển đổi xanh trong hoạt động logistics không còn là xu hướng mà đã trở thành yêu cầu thiết yếu, quyết định sức cạnh tranh và là yếu tố sống còn của doanh nghiệp trong quá trình hội nhập toàn cầu. Việt Nam hiện xếp thứ 43 trong bảng xếp hạng Chỉ số hiệu quả logistics toàn cầu của Ngân hàng Thế giới (WB). Tuy nhiên, thực tế triển khai vẫn còn khoảng cách khá xa so với chính sách.

Các doanh nghiệp tại Việt Nam đang gặp nhiều rào cản trong việc triển khai logistics xanh, bao gồm chi phí cao, thiếu thông tin và chính sách hỗ trợ. Để thực hiện chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và tối ưu hóa quy trình vận hành, các doanh nghiệp cần sự hỗ trợ thiết thực từ các cơ quan quản lý nhà nước. Hệ thống pháp lý chưa đầy đủ và thiếu tính liên kết để hỗ trợ logistics xanh cũng là một thách thức.

Chính phủ đã có Chiến lược phát triển kinh tế tuần hoàn, Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, hay Dự thảo Luật Giao thông đường bộ sửa đổi đề cập đến hạ tầng hỗ trợ phương tiện xanh. Tuy nhiên, việc triển khai còn chậm và thiếu liên kết. Chuyển đổi xanh đòi hỏi chi phí đầu tư không nhỏ và các doanh nghiệp cũng gặp thách thức khi lựa chọn công nghệ cũng như thiếu đội ngũ chuyên gia am hiểu và đủ năng lực thực hiện.

Ngoài ra, nhận thức, thói quen và hạ tầng hiện tại vẫn chưa đáp ứng yêu cầu phát triển phương tiện vận chuyển xanh. Nền kinh tế toàn cầu đang biến động mạnh mẽ kéo theo xu hướng tái cấu trúc và dịch chuyển chuỗi cung ứng. Lĩnh vực logistics cũng chịu áp lực chuyển đổi sâu rộng chưa từng có, buộc doanh nghiệp phải thích ứng kịp thời để tồn tại giữa biến động.

Chính phủ các nước và các tổ chức quốc tế đã đưa ra những mục tiêu giảm phát thải chặt chẽ. Các doanh nghiệp logistics phải xanh hóa quy trình và hướng tới mục tiêu Net Zero. Để triển khai logistics xanh, các doanh nghiệp cần chủ động chuyển đổi để tồn tại. Quá trình xanh hóa logistics tại Việt Nam đang đứng trước nhiều thách thức, nhất là khi các doanh nghiệp muốn tiếp cận sâu hơn vào thị trường EU.

Một số doanh nghiệp châu Âu đã chủ động triển khai nhiều giải pháp cụ thể tại Việt Nam, như sử dụng năng lượng mặt trời tại kho vận, văn phòng; triển khai đội xe giao nhận xanh; tích hợp công cụ số để tối ưu lộ trình, tiết kiệm nhiên liệu và giảm phát thải. Đây là chiến lược dài hạn giúp tối ưu vận hành và nâng cao hiệu quả kinh tế.

Tuy nhiên, các hạn chế như hạ tầng logistics tại Việt Nam chưa đồng bộ, một số chính sách, quy định thiếu nhất quán… khiến doanh nghiệp gặp nhiều vướng mắc khi áp dụng vào thực tế. Phát triển xanh là quá trình không thể thuê ngoài mà cần sự chung tay giữa doanh nghiệp, Chính phủ và các bên liên quan.

Với việc cải thiện nhận thức, nguồn lực tài chính, kỹ năng và kinh nghiệm cùng sự đồng bộ chính sách và thống nhất quan điểm, Việt Nam hoàn toàn có thể tiến rất nhanh. Điều cốt lõi là thúc đẩy mô hình logistics tích hợp đa phương thức. Cùng với đó, xây dựng hành lang chính sách và tài chính bền vững để hỗ trợ doanh nghiệp thực thi chuyển đổi một cách thực chất.

Một số doanh nghiệp đang triển khai mô hình mới tại Việt Nam, tích hợp nhà ga hàng hóa hàng không, kho ngoại quan, kho thường và các giải pháp giao thông kết nối xuyên biên giới. Đây là mô hình chưa phổ biến trong khu vực nhưng có tiềm năng tạo ra lợi thế cho Việt Nam trong chuỗi cung ứng quốc tế.

Tuy nhiên, chuyển đổi xanh của doanh nghiệp chỉ thực sự hiệu quả khi có sự đồng hành từ chính sách và tài chính. Do đó cần khuyến khích tài chính xanh và các cơ chế kết hợp công – tư, từ các tổ chức tài chính quốc tế như IFC, WB và hệ thống ngân hàng trong nước.

Phát triển logistics xanh đang trở thành một trong những giải pháp quan trọng giúp các doanh nghiệp tăng cường khả năng cạnh tranh và đạt được mục tiêu phát triển bền vững trong bối cảnh hiện nay. Tuy nhiên, quá trình “xanh hóa” logistics đang đối mặt với nhiều thách thức cần được giải quyết.

Theo các chuyên gia, tăng trưởng xanh và phát triển bền vững đang trở thành xu thế chung toàn cầu và là yêu cầu tất yếu trong giai đoạn hiện nay. Về chi phí logistics, với sự đầu tư mạnh mẽ của Chính phủ vào hạ tầng giao thông và việc doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ mới, chi phí logistics tại Việt Nam đang được cải thiện tích cực, hiện ở mức khoảng 16-18% GDP.

Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã đặt mục tiêu “xanh hóa” các ngành kinh tế, thúc đẩy cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng bền vững về môi trường và công bằng xã hội. “Phát triển logistics xanh” là một trong số các nhiệm vụ được giao cho các bộ, ngành liên quan trong bản chiến lược này.

Tuy nhiên, việc xanh hóa logistics là một hành trình đầy thách thức. Các doanh nghiệp logistics đang chịu sức ép ngày càng lớn phải chuyển đổi sang mô hình phát triển xanh và bền vững, đặc biệt là với cam kết tại COP26 về phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Một trong những rào cản chính là chi phí đầu tư cao, với khoảng 90% doanh nghiệp logistics là vừa và nhỏ (SME), việc đầu tư vào phương tiện xanh hay công nghệ thân thiện môi trường là thách thức lớn.

Hạ tầng chưa theo kịp, cơ sở hạ tầng cho phương tiện vận tải xanh còn hạn chế, khiến việc triển khai gặp khó khăn. Để phát triển logistics xanh, các chuyên gia cho rằng cần có sự đồng hành từ chính sách và tài chính. Cần khuyến khích tài chính xanh và các cơ chế hợp tác công – tư; ưu đãi thuế và miễn trừ pháp lý, đặc biệt trong lĩnh vực xe điện (EV).

Ở góc độ cơ quan quản lý, để chuyển đổi sang logistics xanh, cần tập trung chuyển đổi năng lượng, các phương tiện vận chuyển sử dụng năng lượng điện tái tạo, hydrogen, LNG…; khuyến khích chuyển đổi phương tiện sang đường thủy, đường sắt có năng lượng vận tải lớn.

Với doanh nghiệp, cần xây dựng chiến lược phù hợp với định hướng phát triển xanh; nâng cấp và mở rộng hệ thống kho bãi, đầu tư các trang thiết bị hiện đại; ưu tiên sử dụng các phương tiện vận tải thân thiện với môi trường; chia sẻ và nỗ lực hợp tác; áp dụng công nghệ mới và ứng dụng AI để tối ưu hóa hoạt động; xây dựng mô hình logistics xanh tích hợp.

Việc tích hợp logistics xanh trong doanh nghiệp Việt Nam là xu hướng tất yếu, được thúc đẩy bởi 4 yếu tố then chốt: Chính sách quốc gia và cam kết tăng trưởng xanh; áp lực thị trường và nhận thức môi trường ngày càng cao; vai trò nền tảng của hạ tầng logistics; chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ.