Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra nhanh chóng hiện nay, việc đảm bảo khả năng tiếp cận thông tin trên môi trường số cho tất cả mọi người, đặc biệt là người khuyết tật (NKT), đang trở thành một yêu cầu cấp thiết. Quá trình chuyển đổi số đang mở ra nhiều cơ hội để người dân tiếp cận các dịch vụ công một cách thuận tiện hơn thông qua các nền tảng trực tuyến. Tuy nhiên, để đảm bảo tính tiếp cận cho NKT, các nền tảng số cần được thiết kế và triển khai theo các tiêu chuẩn quốc tế về tiếp cận.

Trên thế giới, các tiêu chuẩn như WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) đã được áp dụng rộng rãi để hướng dẫn thiết kế website và ứng dụng di động thân thiện với NKT. Tại Việt Nam, Bộ Thông tin và Truyền thông đã ban hành Thông tư số 26/2020 yêu cầu các cơ quan nhà nước áp dụng chuẩn WCAG 1.0 và khuyến khích áp dụng phiên bản 2.0 và 2.1. Tuy nhiên, thông tư này chưa được triển khai rộng rãi và đã lạc hậu so với phiên bản mới nhất WCAG 2.2, dẫn đến việc NKT vẫn gặp nhiều khó khăn khi tiếp cận các nền tảng số.

Hội Người mù Việt Nam cho biết, trong năm 2024, Hội đã phối hợp với UNDP và nhận tài trợ từ Đại sứ quán Na Uy để triển khai dự án ‘Tăng cường tiếp cận thông tin số cho người khuyết tật tại Việt Nam’. Dự án đã tiến hành đánh giá mức độ tiếp cận của 20 cổng thông tin điện tử thuộc Quốc hội, Chính phủ và 18 bộ, ngành. Kết quả đánh giá cho thấy, mặc dù một số đơn vị đã thay đổi cấu trúc cổng thông tin sau quá trình sắp xếp bộ máy, nhưng tính tiếp cận cho NKT vẫn hầu như chưa được cải thiện.

Dự án sẽ hỗ trợ thí điểm chỉnh sửa hai cổng thông tin điện tử để đảm bảo đáp ứng các tiêu chí tiếp cận, đồng thời thúc đẩy việc xây dựng tiêu chuẩn tiếp cận phù hợp với thông lệ quốc tế. Bà Đinh Việt Anh, Phó Chủ tịch Hội Người mù Việt Nam, cho biết việc người khuyết tật có thể tiếp cận các cổng thông tin điện tử, cổng dịch vụ công trực tuyến không chỉ là yêu cầu về kỹ thuật, mà còn là biểu hiện cụ thể của quyền công dân và sự tham gia bình đẳng vào đời sống chính trị, kinh tế, xã hội.

Để cải thiện tình hình, bà Đinh Việt Anh kiến nghị Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành thông tư thay thế Thông tư số 26/TT-BTTT của Bộ Thông tin và Truyền thông trước đây, cập nhật tiêu chuẩn tiếp cận theo xu hướng quốc tế hiện nay là WCAG 2.1 hoặc WCAG 2.2 ở mức AA, và đưa tiêu chí đảm bảo tính tiếp cận này vào chỉ số xếp hạng chuyển đổi số.

Ông Cù Kim Long, Phó Giám đốc Trung tâm Công nghệ thông tin, Bộ Khoa học và Công nghệ, cũng đồng quan điểm rằng đảm bảo tính tiếp cận cho người khuyết tật trong dịch vụ công trực tuyến không phải là điều tốn kém hay phức tạp, mà là hành động thiết thực thể hiện tinh thần bao trùm và nhân văn trong quá trình chuyển đổi số. Ông Long đề xuất cần đồng bộ nhiều giải pháp, bao gồm việc quán triệt nguyên tắc ‘tiếp cận từ đầu’ trong quá trình thiết kế nền tảng số, và tham vấn người sử dụng để đảm bảo mọi thay đổi xuất phát từ nhu cầu thực tế.

Chuyển đổi số chỉ thực sự thành công khi mọi người đều có cơ hội tiếp cận bình đẳng. Việc nâng cao khả năng tiếp cận cho người khuyết tật là yếu tố then chốt để xây dựng một xã hội số toàn diện và bền vững.

Thành phố Hà Nội đang tiên phong trong việc chuyển đổi số hoạt động của các cấp ủy, tổ chức Đảng bằng cách đưa 4 thủ tục hành chính Đảng lên môi trường số. Phó Bí thư Thường trực Thành ủy, Trưởng ban Chỉ đạo chuyển đổi số các cơ quan Đảng, đoàn thể thành phố Hà Nội, ông Nguyễn Văn Phong, cho biết rằng Thành ủy Hà Nội sẽ tiếp tục chỉ đạo các địa phương và đơn vị tăng cường chuyển đổi số trong nội bộ, song hành với việc hỗ trợ và tập huấn cho cơ sở. Một trong những trọng tâm là ưu tiên đầu tư hạ tầng và hoàn thiện hệ thống phòng họp trực tuyến.

Người đứng đầu các đơn vị được nhấn mạnh phải thực sự đóng vai trò là hạt nhân và người truyền cảm hứng trong công cuộc chuyển đổi số tại cơ quan, đơn vị mình. Thành ủy Hà Nội yêu cầu các cấp ủy Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị – xã hội trên toàn thành phố tăng cường sự lãnh đạo và chỉ đạo của cấp ủy Đảng trong chuyển đổi số. Quá trình này được coi là nhiệm vụ trọng tâm nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị và công tác xây dựng Đảng tại các cơ quan và đơn vị.

Từ đầu năm 2025 đến nay, Thành ủy Hà Nội đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ để đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động của các cấp ủy và tổ chức Đảng. Việc số hóa các thủ tục hành chính Đảng được xác định là một nhiệm vụ trọng tâm, tạo ra tiền đề quan trọng để công tác lãnh đạo và chỉ đạo được thực hiện một cách hiệu quả và minh bạch hơn.

Bốn thủ tục hành chính Đảng được Hà Nội tiên phong đưa lên môi trường số bao gồm thu và nộp đảng phí, lấy ý kiến nhận xét của chi ủy và chi bộ nơi cư trú đối với đảng viên, và các thủ tục liên quan đến việc chuyển sinh hoạt Đảng chính thức cũng như chuyển sinh hoạt Đảng tạm thời. Tính đến tháng 6/2025, hệ thống quản lý văn bản và điều hành của Đảng bộ thành phố đã được hơn 2.100 đơn vị sử dụng với gần 4.700 tài khoản, xử lý hàng chục nghìn văn bản và hơn 2.800 chữ ký số.

Các tổ chức Đảng và đảng viên đã cho biết rằng việc đưa các thủ tục hành chính Đảng lên môi trường số đã mang lại những lợi ích to lớn. Việc này không chỉ tăng tính minh bạch và hiệu quả trong công tác thu nộp đảng phí mà còn giúp rút ngắn thời gian xử lý thủ tục lấy ý kiến nhận xét. Hơn nữa, quy trình chuyển sinh hoạt Đảng đã được đơn giản hóa, giúp tiết kiệm đáng kể về mặt kinh tế.

Sở Khoa học và Công nghệ cùng các đơn vị liên quan được yêu cầu khẩn trương hoàn thành việc tích hợp các phần mềm điều hành tác nghiệp của thành phố vào hệ thống chung của quốc gia. Đồng thời, cần tăng cường đầu tư hạ tầng, mở rộng hệ thống hội nghị trực tuyến và trang bị thiết bị đầu cuối cho các đơn vị mới được chia tách hoặc sáp nhập. Ngoài ra, cần xây dựng phương án lắp đặt hệ thống giám sát an ninh mạng để đảm bảo an toàn cho các hoạt động chuyển đổi số.