Chuyển đổi số trong khu vực công tại Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là về cơ sở hạ tầng và nhân lực. Tuy nhiên, quá trình này cũng mở ra cơ hội lớn trong việc nâng cao hiệu quả quản lý và chất lượng dịch vụ công. Để xây dựng một hệ thống chính phủ số hiệu quả, lấy người dân làm trung tâm, đồng thời đảm bảo tính minh bạch và an toàn trong quản lý nhà nước, Việt Nam cần tập trung vào việc xây dựng một thể chế kiến tạo vững chắc.

Thách thức chuyển đổi số khu vực công

Tại Diễn đàn ‘Chuyển đổi số khu vực công – Tiền đề cho phát triển kinh tế xã hội’ diễn ra ngày 17/7, ông Phạm Mạnh Hùng – Phó Tổng Giám đốc VOV cho biết, khu vực công được xác định là người dẫn đường và là tiền đề vững chắc cho sự phát triển kinh tế – xã hội thông qua quá trình số hóa và thích ứng nhanh chóng. Chuyển đổi số trong khu vực công là một đột phá hàng đầu và là động lực chính để phát triển lực lượng sản xuất hiện đại, đổi mới phương thức quản trị quốc gia, thúc đẩy kinh tế – xã hội và ngăn chặn nguy cơ tụt hậu.

Tuy nhiên, việc triển khai quá trình chuyển đổi số trong khu vực công cũng gặp nhiều khó khăn, thách thức về hạ tầng số. Đặc biệt là ở cấp cơ sở, dữ liệu chưa đồng bộ, thiếu kết nối, thiếu chia sẻ giữa các cơ quan, bộ, ngành, địa phương, nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu, tâm lý e dè đổi mới ở một số nơi. Cùng với đó, hệ thống thể chế và chính sách pháp luật về chuyển đổi số còn chưa hoàn thiện và thiếu đồng bộ.

Ông Nguyễn Hữu Thái Hòa – Phó Viện trưởng Viện Trí Việt IVM/VUSTA, Bộ Khoa học và Công nghệ cho rằng, thách thức lớn nhất trong chuyển đổi số khu vực công là các vấn đề liên quan đến cơ sở hạ tầng công nghệ và nguồn lực. Nhiều cơ quan nhà nước vẫn sử dụng các hệ thống công nghệ cũ kỹ, không đồng bộ, gây khó khăn trong việc tích hợp các giải pháp số hóa mới.

Xây dựng một thể chế kiến tạo vững chắc

Ông Chử Đức Hoàng – Chánh văn phòng Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia (Bộ Khoa học và Công nghệ) kiến nghị, để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số quốc gia, Việt Nam đang tập trung vào việc xây dựng một thể chế kiến tạo vững chắc, tạo nền móng vững chắc cho sự phát triển. Trong đó, việc hình thành các cơ chế thử nghiệm đóng vai trò then chốt, cho phép kiểm tra và hoàn thiện các giải pháp số hóa trước khi triển khai rộng rãi.

Để cụ thể hóa những định hướng này, việc thể chế hóa các quy định pháp luật là vô cùng cần thiết. Một trong những yếu tố cốt lõi để hiện thực hóa chuyển đổi số là việc xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia và cơ sở dữ liệu chuyên ngành đồng bộ, liên thông.

Chuyển đổi số thành công đòi hỏi sự đầu tư mạnh mẽ vào con người và một niềm tin vững chắc vào đội ngũ. Nếu thiếu đi niềm tin, mọi nỗ lực sẽ trở nên vô nghĩa. Điều này đặc biệt đúng khi xây dựng đội ngũ công nghệ thông tin (IT) và chuyên gia – những nhân tố cốt lõi cho sự phát triển.

Ông Nguyễn Hữu Thái Hoà đề xuất, cần tăng ngân sách cho việc nâng cấp cơ sở hạ tầng số, như trung tâm dữ liệu quốc gia và mạng 5G, đặc biệt ở các địa phương. Đồng thời xây dựng các chương trình đào tạo kỹ năng số cho cán bộ, công chức, hợp tác với các trường đại học và doanh nghiệp để phát triển nguồn nhân lực công nghệ.

Việt Nam cần khuyến khích các doanh nghiệp công nghệ tham gia phát triển giải pháp số cho khu vực công, như ứng dụng AI, blockchain, hoặc IoT. Ngoài ra, cần triển khai các chiến dịch truyền thông để khuyến khích người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến, đảm bảo các nền tảng dễ sử dụng và hỗ trợ đa ngôn ngữ.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng vừa có buổi làm việc với lãnh đạo thành phố Đà Nẵng nhằm triển khai Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Tại buổi làm việc, Bộ trưởng gợi ý Đà Nẵng nên tập trung vào khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số với mục tiêu xuất khẩu.

Ông Hồ Quang Bửu, Phó chủ tịch UBND TP Đà Nẵng, cho biết thành phố đã xây dựng kế hoạch hành động và lồng ghép nội dung vào các chương trình phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Đà Nẵng đã hoàn thành 42,7% nhiệm vụ Trung ương giao và nằm trong nhóm 5 địa phương dẫn đầu. Thành phố kiến nghị 10 giải pháp, bao gồm mở rộng sandbox, lập Trung tâm Hỗ trợ khởi nghiệp quốc gia, đầu tư hạ tầng trọng điểm, triển khai Internet vệ tinh, hỗ trợ công nghệ chiến lược, đưa ba sáng kiến vào danh mục quốc gia, hoàn thiện pháp lý đô thị thông minh, mở rộng visa ưu đãi cho chuyên gia, phát triển kinh tế số và xây dựng sàn tín chỉ carbon.

Năm 2024, tổng doanh thu toàn ngành công nghệ – thông tin thành phố Đà Nẵng đạt 39.888 tỷ đồng, tăng 9,07% so với năm 2023. Kim ngạch xuất khẩu phần mềm đạt 165 triệu USD, tăng 11,6% so với năm 2023. Kinh tế số đóng góp 20,69% GRDP thành phố.

Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Quảng khẳng định Đà Nẵng coi khoa học công nghệ, khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo là nền tảng bền vững. Địa phương đã hoàn thiện thể chế, đầu tư hạ tầng số và thu hút nhân lực chất lượng cao.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng ghi nhận tinh thần tiên phong, quyết liệt của thành phố Đà Nẵng trong việc thực hiện các định hướng lớn về khoa học, công nghệ và chuyển đổi số. Ông nhấn mạnh rằng Đà Nẵng đầu tư vào khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là phải nghĩ đến xuất khẩu và đây sẽ là ngành xuất khẩu chính của thành phố.

Ông gợi ý Đà Nẵng nên áp dụng tinh thần ‘Khoán 10’ trong Nghị quyết 57, đó là việc quản lý theo mục tiêu, trao quyền tự chủ, chấp nhận rủi ro và đánh giá theo hiệu quả tổng thể. Người làm khoa học được hưởng lợi chính đáng từ thành quả, giàu lên chính đáng, qua đó giải phóng sức sáng tạo.

Bộ trưởng cam kết đồng hành, trực tiếp cử cán bộ Trung ương về làm việc tại Đà Nẵng, tạo điều kiện để thành phố thực hiện thành công Nghị quyết 57 và coi đây là mô hình thí điểm để nhân rộng cả nước.

Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) vừa ban hành ‘Danh mục giải pháp phục vụ thí điểm chuyển đổi số toàn diện cấp tỉnh, phiên bản 1.0, giai đoạn 2025 – 2026’. Đây là cơ sở để các tỉnh, thành phố nghiên cứu và áp dụng phù hợp với thực tiễn tại địa phương.

Danh mục này bao gồm 18 giải pháp, trong đó có 10 giải pháp chính quyền số và 8 giải pháp kinh tế số, xã hội số. Bộ KH&CN cũng hướng dẫn chi tiết các bước để triển khai thí điểm các giải pháp chuyển đổi số toàn diện cấp tỉnh.

Theo đó, 10 giải pháp chính quyền số gồm: Nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu cấp tỉnh; Nền tảng tổng hợp, phân tích dữ liệu; Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính cấp tỉnh; Hệ thống quản lý văn bản và điều hành cấp tỉnh; Hệ thống thông tin báo cáo, hệ thống thông tin chỉ đạo điều hành của tỉnh; Trung tâm giám sát, điều hành thông minh cấp tỉnh; Nền tảng họp trực tuyến; Phần mềm quản lý chuyên ngành của các Sở; Hệ thống thông tin nguồn cấp tỉnh; Hệ thống họp không giấy tờ.

Tám giải pháp kinh tế số và xã hội số gồm: Bản đồ số nông nghiệp; Hệ thống chiếu sáng thông minh; Giải pháp chuyển đổi số du lịch; Hệ thống quan trắc và giám sát môi trường; Ứng dụng quản lý thanh toán vé điện tử giao thông công cộng; Bãi đỗ xe thông minh; Hệ thống điều khiển đèn giao thông thông minh; Hệ thống logistics của tỉnh.

Bộ KH&CN yêu cầu các địa phương xây dựng và ban hành danh mục giải pháp thí điểm chuyển đổi số toàn diện của tỉnh mình, trong đó xác định rõ giải pháp dùng chung, dùng riêng. Đồng thời, các địa phương cần bảo đảm lựa chọn các giải pháp phù hợp với Khung kiến trúc chính quyền số cấp tỉnh, tránh trùng lặp với các nền tảng số quốc gia, nền tảng số dùng chung của ngành, lĩnh vực, vùng đã được Trung ương quy định.

Bên cạnh đó, Bộ KH&CN cũng chỉ đạo các doanh nghiệp viễn thông đảm bảo dung lượng đường truyền, băng thông kết nối phục vụ vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp từ ngày 1/7/2025. Tính đến thời điểm hiện tại, các hệ thống thông tin quan trọng đã cơ bản đáp ứng yêu cầu vận hành của mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đảm bảo thông suốt trong phục vụ người dân, doanh nghiệp và công tác công vụ.