Phong cách tối giản – Doanhnhanvn.com https://doanhnhanvn.com Nơi chia sẻ thông tin, kiến thức và kinh nghiệm về kinh doanh, khởi nghiệp và quản lý doanh nghiệp. Cập nhật tin tức kinh tế, tài chính và phong cách sống doanh nhân. Wed, 27 Aug 2025 18:17:48 +0000 vi hourly 1 https://wordpress.org/?v=6.7.2 https://cloud.linh.pro/news/2025/08/doanhnhanvn.svg Phong cách tối giản – Doanhnhanvn.com https://doanhnhanvn.com 32 32 Họa sĩ Lê Thiết Cương và những tầng ý nghĩa trong phong cách tối giản https://doanhnhanvn.com/hoa-si-le-thiet-cuong-va-nhung-tang-y-nghia-trong-phong-cach-toi-gian/ Wed, 27 Aug 2025 18:17:43 +0000 https://doanhnhanvn.com/hoa-si-le-thiet-cuong-va-nhung-tang-y-nghia-trong-phong-cach-toi-gian/

Ngày 17/7 vừa qua đã trở thành một ngày đen tối đối với giới văn chương và hội họa Việt Nam khi nghe tin họa sĩ Lê Thiết Cương, một trong những tên tuổi hàng đầu của nền hội họa nước nhà, đã ra đi mãi mãi ở tuổi 63 vì bệnh ung thư hiếm gặp. Sự ra đi đột ngột của ông đã để lại niềm tiếc thương vô hạn trong lòng những người yêu nghệ thuật.

Một trong tác phẩm gốm cuối cùng của Lê Thiết Cương, hoàn thiện hôm 31/5. Trên thân bình, họa sĩ trích một câu trong truyện ngắn Tướng về hưu của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp: ''Cả đời cha tôi gắn với súng đạn chiến tranh''. Năm 1985, ngày nào họa sĩ cũng đạp xe sang Bát Tràng. Nhờ đó, ông học được các công đoạn làm gốm, từ củi lửa, vuốt nặn, vào lò, ra lò, hình thành niềm yêu thích vật liệu. Họa sĩ từng cho rằng mỹ thuật của người Việt nằm trong gốm.
Một trong tác phẩm gốm cuối cùng của Lê Thiết Cương, hoàn thiện hôm 31/5. Trên thân bình, họa sĩ trích một câu trong truyện ngắn Tướng về hưu của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp: ”Cả đời cha tôi gắn với súng đạn chiến tranh”. Năm 1985, ngày nào họa sĩ cũng đạp xe sang Bát Tràng. Nhờ đó, ông học được các công đoạn làm gốm, từ củi lửa, vuốt nặn, vào lò, ra lò, hình thành niềm yêu thích vật liệu. Họa sĩ từng cho rằng mỹ thuật của người Việt nằm trong gốm.

Trong suốt cuộc đời, Lê Thiết Cương đã để lại dấu ấn đáng nhớ không chỉ trong lĩnh vực hội họa mà còn trong các lĩnh vực khác như gốm, nhiếp ảnh và giám tuyển các sự kiện mỹ thuật. Phong cách làm việc của ông nổi bật với sự tối giản đặc trưng, một điểm nhấn làm nên sự khác biệt trong từng tác phẩm của ông, từ các bức tranh, tác phẩm gốm cho tới các dự án nghệ thuật đa phương tiện. Lê Thiết Cương đã từng tổ chức nhiều triển lãm cá nhân và tham gia vào hàng loạt hoạt động nghệ thuật khác nhau, mang đến cho công chúng những trải nghiệm nghệ thuật độc đáo và phong phú.

Chăn trâu - tranh gốm ghép của Lê Thiết Cương. Các mảnh gốm được họa sĩ ghép tỉ mỉ, tối giản màu sắc, thể hiện một trong số đề tài ông yêu thích là văn hóa Việt, với hình ảnh nông dân, con trâu, cái liềm.
Chăn trâu – tranh gốm ghép của Lê Thiết Cương. Các mảnh gốm được họa sĩ ghép tỉ mỉ, tối giản màu sắc, thể hiện một trong số đề tài ông yêu thích là văn hóa Việt, với hình ảnh nông dân, con trâu, cái liềm.

 Bức  Bàn ghế  được Lê Thiết Cương triển lãm năm 2018. Các bức vẽ của ông dùng tông xám, đen là chủ đạo. Nhà thơ Nguyễn Thụy Kha từng nhận định tranh Lê Thiết Cương ''khó lường, mỗi bức hầu như chỉ chọn một tông màu chính rồi hòa tan màu sắc ấy trên mặt phẳng tĩnh lặng''. Từ con người, đồ vật, phong cảnh đều được Lê Thiết Cương vẽ đơn giản, đôi khi chỉ bằng các nét gạch, song khiến người xem dành nhiều thời gian để phân tích những tầng ý nghĩa mà ông gửi gắm.
Bức Bàn ghế được Lê Thiết Cương triển lãm năm 2018. Các bức vẽ của ông dùng tông xám, đen là chủ đạo. Nhà thơ Nguyễn Thụy Kha từng nhận định tranh Lê Thiết Cương ”khó lường, mỗi bức hầu như chỉ chọn một tông màu chính rồi hòa tan màu sắc ấy trên mặt phẳng tĩnh lặng”. Từ con người, đồ vật, phong cảnh đều được Lê Thiết Cương vẽ đơn giản, đôi khi chỉ bằng các nét gạch, song khiến người xem dành nhiều thời gian để phân tích những tầng ý nghĩa mà ông gửi gắm.

Một trong những tác phẩm khiến tên tuổi của Lê Thiết Cương được nhiều người biết đến là bức sơn dầu ‘Độc thoại’, qua đó thể hiện rõ ràng phong cách tinh tế và ý nghĩa sâu sắc mà ông muốn truyền tải. Ngoài hội họa, Lê Thiết Cương còn tạo dấu ấn với các bức vẽ minh họa cho nhiều cuốn sách nổi tiếng, điển hình như ‘Anh hùng còn chi – di cảo’ của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp và một số sách khác của các nhà văn, nhà nghiên cứu tên tuổi khác.

Trong sự nghiệp, Lê Thiết Cương còn dành tình yêu đặc biệt với gốm, cho biết chỉ có vật liệu này mới hội tụ đủ thiên, địa, nhân, ngũ hành kim, mộc, thủy, hỏa, thổ. Tiếc nuối khi các làng gốm cổ đang dần mai một, ông mang hội họa vào gốm để làm mới, tôn vinh vật liệu, đưa gốm đến gần mọi người.
Trong sự nghiệp, Lê Thiết Cương còn dành tình yêu đặc biệt với gốm, cho biết chỉ có vật liệu này mới hội tụ đủ thiên, địa, nhân, ngũ hành kim, mộc, thủy, hỏa, thổ. Tiếc nuối khi các làng gốm cổ đang dần mai một, ông mang hội họa vào gốm để làm mới, tôn vinh vật liệu, đưa gốm đến gần mọi người.
Phong cách được Lê Thiết Cương áp dụng trong những bức minh họa. Năm 2023, họa sĩ vẽ minh họa bìa cuốn Anh hùng còn chi - di cảo của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp, bạn vong niên của ông. Lê Thiết Cương cũng thực hiện tranh bìa cho sách của nhà văn Nguyễn Quang Lập, nhà nghiên cứu Văn Giá, Hoàng Ngọc Hiến, nhà phê bình Nguyễn Thị Minh Thái. Ảnh: Nhã Nam
Phong cách được Lê Thiết Cương áp dụng trong những bức minh họa. Năm 2023, họa sĩ vẽ minh họa bìa cuốn Anh hùng còn chi – di cảo của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp, bạn vong niên của ông. Lê Thiết Cương cũng thực hiện tranh bìa cho sách của nhà văn Nguyễn Quang Lập, nhà nghiên cứu Văn Giá, Hoàng Ngọc Hiến, nhà phê bình Nguyễn Thị Minh Thái. Ảnh: Nhã Nam

Lê Thiết Cương cũng có một tình yêu rất đặc biệt với gốm, một vật liệu mà ông tin rằng hội tụ đủ các yếu tố thiên, địa, nhân, ngũ hành. Bằng cách áp dụng các kỹ thuật và tư duy hội họa vào gốm, ông đã thổi hồn vào những vật liệu tưởng chừng như bình thường, biến chúng thành những tác phẩm độc đáo, vừa thể hiện sự tinh tế vừa chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc.

Tranh giọt nước của họa sĩ Hàn
Tranh giọt nước của họa sĩ Hàn
Họa sĩ mê đọc sách, nhất là những cuốn kinh Phật, sách triết học phương Đông. Bố mẹ đều theo Phật giáo, đời sống tinh thần của ông cũng được nuôi dưỡng nhờ truyền thống gia đình. Tư tưởng Phật giáo liên hệ mật thiết với trường phái tối giản của Lê Thiết Cương. Ông quan niệm vẽ cũng là tu, hành thiền. Tháng 9 năm ngoái, họa sĩ kết hợp nhà văn Nguyễn Việt Hà, nhà điêu khắc Đinh Công Đạt triển lãm dự án nghệ thuật Mặt khác - Otherwise. Trên chiếc mặt nạ được Đinh Công Đạt tạo hình từ giấy bồi, sơn ta, nặn theo khuôn mặt của ba người, Lê Thiết Cương viết lên kinh Phật.
Họa sĩ mê đọc sách, nhất là những cuốn kinh Phật, sách triết học phương Đông. Bố mẹ đều theo Phật giáo, đời sống tinh thần của ông cũng được nuôi dưỡng nhờ truyền thống gia đình. Tư tưởng Phật giáo liên hệ mật thiết với trường phái tối giản của Lê Thiết Cương. Ông quan niệm vẽ cũng là tu, hành thiền. Tháng 9 năm ngoái, họa sĩ kết hợp nhà văn Nguyễn Việt Hà, nhà điêu khắc Đinh Công Đạt triển lãm dự án nghệ thuật Mặt khác – Otherwise. Trên chiếc mặt nạ được Đinh Công Đạt tạo hình từ giấy bồi, sơn ta, nặn theo khuôn mặt của ba người, Lê Thiết Cương viết lên kinh Phật.

Trong suốt sự nghiệp của mình, Lê Thiết Cương luôn không ngừng tìm kiếm và khám phá các hình thức nghệ thuật mới. Nhiều dự án nghệ thuật độc đáo đã được ông thực hiện thông qua sự hợp tác với các nhà văn, nhà điêu khắc và các nghệ sĩ khác, chứng tỏ sự sáng tạo không giới hạn và tinh thần hợp tác của ông.


 Đề tài quen thuộc khác trong sự nghiệp của Lê Thiết Cương là ghế. Tháng 9/2019, ông tổ chức triển lãm  Chuyện ghế , với 30 tác phẩm do ông thiết kế trong 18 năm, mang tinh thần truyền thống kết hợp hiện đại. Hầu như mỗi chiếc chỉ có một màu, hình khối không cầu kỳ. Tác phẩm điêu khắc trong hình   được làm bằng sắt hàn, có màu đỏ rực, được liên kết từ những hình khối không cân bằng. 
 Họa sĩ từng nói: '' Trong kiến trúc và đặc biệt kiến trúc hiện đại, ghế không chỉ để ngồi. Nó là một yếu tố trang trí, song hành cùng kiến trúc. Không nên bó hẹp ghế trong nghĩa đen của nó''. Lê Thiết Cương đặt tác phẩm giữa lằn ranh của giá trị sử dụng và nghệ thuật, mỗi người khi chiêm ngưỡng sẽ có những cảm nhận riêng.
Đề tài quen thuộc khác trong sự nghiệp của Lê Thiết Cương là ghế. Tháng 9/2019, ông tổ chức triển lãm Chuyện ghế , với 30 tác phẩm do ông thiết kế trong 18 năm, mang tinh thần truyền thống kết hợp hiện đại. Hầu như mỗi chiếc chỉ có một màu, hình khối không cầu kỳ. Tác phẩm điêu khắc trong hình được làm bằng sắt hàn, có màu đỏ rực, được liên kết từ những hình khối không cân bằng.
Họa sĩ từng nói: ” Trong kiến trúc và đặc biệt kiến trúc hiện đại, ghế không chỉ để ngồi. Nó là một yếu tố trang trí, song hành cùng kiến trúc. Không nên bó hẹp ghế trong nghĩa đen của nó”. Lê Thiết Cương đặt tác phẩm giữa lằn ranh của giá trị sử dụng và nghệ thuật, mỗi người khi chiêm ngưỡng sẽ có những cảm nhận riêng.
Tiễn biệt nghệ sĩ Lê Thiết Cương
Tiễn biệt nghệ sĩ Lê Thiết Cương

Sự ra đi của họa sĩ Lê Thiết Cương để lại một khoảng trống lớn không chỉ trong giới văn chương và hội họa mà còn trong trái tim của tất cả những ai đã từng yêu mến và trân trọng nghệ thuật. Tuy nhiên, di sản nghệ thuật mà ông để lại sẽ tiếp tục được lưu giữ, tôn vinh và nhớ đến như một nguồn cảm hứng bất tận cho những người yêu nghệ thuật.

Lê Thiết Cương một đời đi tìm cái đẹp
Lê Thiết Cương một đời đi tìm cái đẹp
'Nghệ sĩ' robot vẽ Vua Charles III
‘Nghệ sĩ’ robot vẽ Vua Charles III
]]>