Pin xe điện là một trong những thành phần quan trọng nhất của xe điện, đảm nhiệm chức năng lưu trữ và cung cấp năng lượng cho các thiết bị điện tử và động cơ của xe. Gần đây, những lo ngại về độ an toàn của pin xe điện đã được đặt ra, với một số người tin rằng chúng có thể dễ dàng cháy nổ. Tuy nhiên, theo các kỹ sư điện, pin xe điện được thiết kế với nhiều lớp bảo vệ để ngăn chặn các tác động từ bên ngoài, và do đó, chúng không dễ cháy như nhiều người vẫn tưởng.

Các loại pin xe điện phổ biến hiện nay bao gồm pin Lithium-ion, pin Lithium sắt phốt phát (LFP) và Axit chì. Những loại pin này đều được thiết kế để đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn nghiêm ngặt, bao gồm khả năng chống cháy nổ. Việc thiết kế và sản xuất pin xe điện phải tuân thủ các quy định và tiêu chuẩn an toàn quốc tế, nhằm đảm bảo rằng pin xe điện là một thành phần an toàn của xe điện.

Một nghiên cứu mới của công ty Anidjar & Levine tại Mỹ đã chỉ ra rằng xe sử dụng động cơ đốt trong (ICE) có nguy cơ cháy cao hơn 60 lần so với xe điện (EV). Cụ thể, cứ 100.000 xe xăng và xe dầu thì có đến 1.530 vụ cháy, trong khi con số này ở xe điện chỉ là 25 vụ. Điều này cho thấy rằng xe điện là một lựa chọn an toàn hơn so với xe chạy xăng và dầu.

Tại Việt Nam, các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đã được ban hành để đảm bảo độ an toàn của ắc-quy sử dụng cho mô-tô, xe gắn máy điện. Các quy chuẩn này bao gồm các bài thử nghiệm đặc tính an toàn mà xe điện bắt buộc cần đáp ứng trước khi đưa ra thị trường. Việc này giúp đảm bảo rằng các sản phẩm xe điện được bán ra thị trường đều đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn cơ bản.

Để tránh rủi ro cháy nổ của pin xe điện, người dùng cần xem xét việc mua các sản phẩm xe máy điện có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, có thương hiệu và tem kiểm định chất lượng. Ngoài ra, người dùng cũng nên thường xuyên kiểm tra định kỳ xe máy điện, đặc biệt là hệ thống điện, bộ sạc và pin. Việc này giúp phát hiện và sửa chữa các vấn đề tiềm ẩn trước khi chúng trở thành nguy cơ cháy nổ.

Một số nhà sản xuất đã trang bị thêm cho pin xe máy điện tính năng tự ngắt điện khi phát hiện nhiệt độ tăng cao, cell pin khi cháy không lan sang các cell pin khác và xe tự động ngắt khi sạc đầy pin. Những tính năng này giúp giảm thiểu nguy cơ cháy nổ và đảm bảo an toàn cho người dùng.

Người dùng cũng cần tuân thủ các nguyên tắc sử dụng và sạc xe điện, bao gồm chỉ sử dụng nguồn điện và điện áp phù hợp, không cắm sạc liên tục quá 8 giờ và phải có sự giám sát trong suốt quá trình sạc điện cho xe. Việc tuân thủ các nguyên tắc này giúp giảm thiểu nguy cơ cháy nổ và đảm bảo an toàn cho người dùng.

Tóm lại, pin xe điện không dễ cháy như nhiều người vẫn tưởng, và với các biện pháp phòng ngừa và sử dụng đúng cách, người dùng có thể yên tâm khi sử dụng xe điện. Việc lựa chọn sản phẩm có chất lượng, kiểm tra định kỳ và tuân thủ các nguyên tắc sử dụng và sạc xe điện là những bước quan trọng để đảm bảo an toàn cho người dùng.

Cháy xe điện – một nguy cơ tiềm ẩn và những biện pháp bảo vệ bản thân

Mới đây, một vụ hỏa hoạn đã xảy ra tại khu vực nhà để xe thuộc khuôn viên Khu du lịch chùa Hương Tích (Hà Tĩnh), khiến 1 ô tô và 9 xe điện du lịch bị thiêu rụi. Sự cố này một lần nữa đặt ra vấn đề về đảm bảo an toàn trong các sự cố cháy nổ, đặc biệt là cháy xe điện, vốn đang ngày càng phổ biến.

Theo các chuyên gia, pin lithium-ion trong xe điện khi bị cháy không chỉ gây nguy hiểm vì nhiệt mà còn sinh ra khói chứa nhiều khí độc hại. Tiến sĩ Nguyễn Hồng Vũ, từng làm việc tại Viện Nghiên cứu City of Hope (Mỹ), cho biết rằng chữa cháy pin điện, đặc biệt là pin lithium-ion, không giống như chữa cháy thông thường. Khi pin lithium-ion bị cháy, nó có thể tự sinh nhiệt và tiếp tục cháy ngay cả khi không có oxy.

Quá trình cháy pin thường bắt đầu do quá nhiệt, va đập, lỗi sạc hoặc chập mạch, khiến nhiệt độ tăng vượt ngưỡng an toàn. Từ đó, các phản ứng hóa học bên trong pin bị kích hoạt, làm phân hủy chất điện giải và sinh ra các khí dễ cháy. Về góc độ ảnh hưởng sức khỏe, khi pin lithium-ion trong xe điện bị cháy sẽ sinh ra khói chứa nhiều khí độc hại như hydrofluoric acid (HF), carbon monoxide (CO), các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOCs)…

Hít phải khói từ vụ cháy xe điện có thể gây ho, khó thở, buồn nôn, tổn thương phổi nghiêm trọng, thậm chí tử vong nếu tiếp xúc trong thời gian ngắn. Tiến sĩ Nguyễn Hồng Vũ cũng nêu rõ 3 tình huống và hướng xử lý cụ thể để bảo vệ bản thân khi xảy ra cháy xe điện. Thứ nhất, nếu đang ngồi trên chính chiếc xe điện bị cháy, cần thoát ra ngay lập tức qua lối gần nhất.

Thứ hai, nếu đang ở gần xe điện cháy trong không gian mở, cần nhanh chóng rời khỏi khu vực, đứng cách xa và ngược hướng gió. Thứ ba, nếu xe điện cháy trong không gian kín, cần lập tức rời khỏi tầng hầm, không dùng thang máy, di chuyển bằng lối thoát hiểm. Ngoài ra, cần lưu ý rằng pin lithium-ion cháy còn giải phóng các hạt oxit kim loại nặng như oxit cobalt, oxit nickel và oxit mangan.

Các hạt này tồn tại ở dạng siêu mịn trong khói, dễ xâm nhập vào phổi khi hít phải và có thể gây viêm phổi, tổn thương thần kinh hoặc ung thư nếu tiếp xúc lâu dài. Sự cố cháy xe điện tại Khu du lịch chùa Hương Tích là lời cảnh báo về việc đảm bảo an toàn trong các sự cố cháy nổ. Cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra và giám sát việc sản xuất, kinh doanh xe điện để đảm bảo chất lượng và an toàn cho người sử dụng.

City of Hope là một tổ chức y tế phi lợi nhuận nổi tiếng của Mỹ, chuyên về nghiên cứu và điều trị ung thư, cũng như các bệnh khác. Thông tin về các hoạt động của tổ chức này có thể được tìm thấy trên trang web https://www.cityofhope.org/.

Trong bối cảnh chuyển đổi mạnh mẽ sang xe máy điện, Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM đang đề xuất xây dựng một trung tâm tái chế pin với công suất lên đến 3.000 tấn mỗi năm. Đề xuất này được ông Lê Thanh Hải, giám đốc Trung tâm tư vấn ứng dụng kinh tế, Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM, chia sẻ tại buổi họp báo về tình hình kinh tế – xã hội của TP.HCM diễn ra vào chiều ngày 24-7.

Ông Hải cho biết rằng Việt Nam hiện đã có một nhà máy sản xuất pin xe điện đặt tại Hà Tĩnh với quy mô đầu tư hàng ngàn tỉ đồng. Ngoài ra, Việt Nam cũng đã ký kết hợp tác với Li-Cycle, một doanh nghiệp hàng đầu thế giới về tái chế pin xe điện. Nội dung hợp tác bao gồm cung ứng, tái chế pin và nghiên cứu đầu tư hệ thống tái chế tại Việt Nam. Điều này cho thấy tiềm năng lớn trong việc tái chế pin xe điện tại Việt Nam.

Pin xe điện chứa nhiều kim loại quý như niken, coban, mangan, do đó việc thu hồi và tái chế những nguyên liệu này là vô cùng cần thiết. Công nghệ tái chế pin hiện đã phát triển ở mức cao, với khả năng thu hồi lên đến 90-95% vật liệu trong pin xe điện. Nhiều doanh nghiệp cũng đang quan tâm và đầu tư vào các giải pháp kéo dài tuổi thọ pin, như tận dụng pin sau khi giảm hiệu suất trong xe điện để làm hệ thống dự trữ điện cho nhà máy, năng lượng mặt trời hoặc tái chế thành tấm pin năng lượng mặt trời.

Trong đề án chuyển đổi 400.000 xe máy sang xe điện, TP.HCM cũng đề xuất khuyến khích và đặt mục tiêu xây dựng trung tâm tái chế pin. Nếu đạt các tiêu chuẩn kỹ thuật, TP.HCM sẽ xem xét cơ chế hỗ trợ như cho vay ưu đãi hoặc dùng quỹ bảo vệ môi trường để tài trợ. Ông Hải kỳ vọng rằng trong 10 năm tới, TP.HCM sẽ hình thành được một trung tâm tái chế pin hiện đại, góp phần giảm thiểu rủi ro ô nhiễm và phát triển môi trường xanh.

Một điểm đáng chú ý khác là nhóm shipper, những người tham gia nền tảng gọi xe công nghệ, là nhóm phát thải khí nhà kính cao do quãng đường chạy trung bình mỗi ngày từ 80-120km, gấp 3-4 lần người dân bình thường. Dự kiến từ tháng 1-2026, TP.HCM sẽ bắt đầu áp dụng các chính sách ưu đãi và ngừng cấp mới phù hợp với tài xế xe máy xăng tham gia các nền tảng gọi xe công nghệ. Điều này cho thấy nỗ lực của TP.HCM trong việc giảm thiểu tác động môi trường từ hoạt động giao thông.

Việc xây dựng trung tâm tái chế pin và chuyển đổi sang xe máy điện là một phần trong nỗ lực lớn hơn của TP.HCM nhằm bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Với sự hợp tác của các doanh nghiệp và sự hỗ trợ từ chính quyền, TP.HCM có thể đạt được mục tiêu của mình và trở thành một mô hình mẫu cho các thành phố khác.