Trung Quốc đã công khai hình ảnh về một tàu ngầm hạt nhân mới của nước này thông qua Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV). Đoạn video được phát sóng gần đây cho thấy một tàu ngầm của Trung Quốc rời khỏi một căn cứ hải quân bí mật. Chuyên gia phân tích hải quân Australia Alex Luck cho rằng, tàu ngầm này có khả năng là một trong sáu tàu Type094 đang hoạt động, và hình ảnh có thể được ghi lại tại căn cứ Longpo.

Mặc dù CCTV đã cung cấp một số hình ảnh hiếm hoi về nội thất của tàu ngầm, nhiều khu vực đã bị làm mờ để đảm bảo an ninh tác chiến. Đây là lần đầu tiên Trung Quốc công khai hình ảnh về một tàu ngầm hạt nhân mới thực hiện nhiệm vụ đường dài tại một địa điểm chưa được tiết lộ. Bộ Quốc phòng Trung Quốc hiện chưa đưa ra bình luận về thông tin này.

Theo Liên đoàn Các nhà khoa học Mỹ (FAS), Trung Quốc hiện sở hữu hơn 370 tàu chiến, trở thành lực lượng hải quân lớn nhất thế giới về số lượng tàu, bao gồm cả sáu tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa đạn đạo Type094. Mỗi tàu được trang bị 12 tên lửa đạn đạo hạt nhân. Tàu ngầm Type094 có khả năng mang theo tên lửa đạn đạo JL-2 hoặc JL-3, với tầm bắn lần lượt là 7.220km và 10.000km.

Loại tàu ngầm mang tên lửa đạn đạo này là lực lượng răn đe sống sót cao nhất trong bộ 3 hạt nhân của Trung Quốc, bên cạnh tên lửa đạn đạo phóng từ mặt đất và oanh tạc cơ mang vũ khí hạt nhân. Điều này là nhờ khả năng ẩn nấp và duy trì tuần tra liên tục trên biển của nó. Theo Lầu Năm Góc, Trung Quốc đang đẩy mạnh phát triển lực lượng hạt nhân.

Thế hệ tàu ngầm mang tên lửa đạn đạo hạt nhân kế tiếp Type096 dự kiến được biên chế vào cuối những năm 2020 hoặc đầu những năm 2030. Trong khi đó, Mỹ hiện sở hữu 14 tàu ngầm hạt nhân chiến lược lớp Ohio, mỗi tàu được trang bị tới 20 tên lửa đạn đạo hạt nhân Trident II D5LE với tầm bắn 12.000km.

Nhật Bản đang trải qua một quá trình tái cấu trúc kiến trúc an ninh của mình thông qua các quan hệ đối tác về công nghệ quốc phòng và mức tăng chi tiêu quốc phòng chưa từng có tiền lệ. Điều này diễn ra trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng tại khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Tokyo đang tận dụng hợp tác quốc tế để tăng cường năng lực răn đe và khẳng định vai trò trụ cột công nghệ cao trong việc duy trì ổn định khu vực.

Nhật Bản dự kiến sẽ dành khoảng 2% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) cho quốc phòng vào năm 2025, tương đương khoảng 55 tỷ đô la Mỹ. Mức này tăng 9,4% so với năm trước và sẽ được dùng để mua sắm, bao gồm 400 tên lửa Tomahawk do Hoa Kỳ sản xuất và tên lửa đối hạm Lớp 12 được nâng cấp.

Quá trình hiện đại hóa quân đội Nhật Bản tập trung vào hai tàu ASEV đang được đóng bởi Mitsubishi Heavy Industries và Japan Marine United. Các ‘siêu tàu khu trục’ này được trang bị để phòng thủ tên lửa đạn đạo, với radar theo dõi tầm xa, tên lửa SM-6 và 128 ống phóng thẳng đứng. Hệ thống radar sẽ cho phép các tàu ASEV đánh chặn đồng thời nhiều tên lửa đạn đạo, bao gồm cả các mối đe dọa siêu thanh.

Chuyên gia chính sách Cyril Tregub của tổ chức nghiên cứu Friends of Europe có trụ sở tại Brussels (Bỉ) cho biết: ‘Nhật Bản hiểu rằng khả năng răn đe hiện đại đòi hỏi lợi thế về công nghệ.’ Chiến lược quốc gia của nước này kêu gọi tăng cường năng lực tấn công tầm xa và phòng không, nhiều hệ thống không người lái hơn, và tích hợp các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo.

Những năng lực này, bao gồm cả công nghệ lưỡng dụng, đã được nhấn mạnh tại Triển lãm Quốc phòng lớn nhất Nhật Bản — DSEI Japan 2025. Thủ tướng Nhật Bản ông Shigeru Ishiba nhấn mạnh sự cần thiết phải hợp tác sâu rộng hơn nhằm ‘giúp tăng cường khả năng răn đe không chỉ cho đất nước chúng tôi mà còn cho các Đồng minh và Đối tác’.

Nhật Bản và các đối tác quốc tế đang đẩy mạnh hợp tác trong lĩnh vực quốc phòng. Ví dụ, vào tháng 12 năm 2023, Nhật Bản đã khởi động Chương trình Máy bay Chiến đấu Toàn cầu (GCAP) cùng với Ý và Vương quốc Anh để phát triển máy bay chiến đấu thế hệ thứ sáu vào năm 2035. London và Tokyo cũng đang phối hợp tổ chức các cuộc tập trận hải quân chung trong chuyến thăm sắp tới của tàu sân bay HMS Prince of Wales thuộc Hải quân Hoàng gia Anh tới Nhật Bản.

Nhật Bản và Liên minh châu Âu cũng đã ký kết thỏa thuận hợp tác an ninh và quốc phòng vào tháng 11 năm 2024, tập trung vào các cuộc tập trận hải quân, khả năng phục hồi trên không gian mạng và tình báo dựa trên không gian. Những sáng kiến như vậy của Nhật Bản ‘không chỉ mang tính biểu tượng — mà còn làm sâu sắc thêm hợp tác trong các miền trọng yếu như an ninh hàng hải, không gian vũ trụ, an ninh mạng và chống lại các mối đe dọa hỗn hợp’, ông Tregub nhận định.

Vai trò ngày càng thay đổi của Nhật Bản diễn ra trong bối cảnh các mối đe dọa khu vực ngày càng phức tạp, bao gồm sự quyết đoán của Trung Quốc ở Biển Hoa Đông và Biển Đông, các chương trình tên lửa và hạt nhân bất hợp pháp của Bắc Triều Tiên, cũng như mối quan hệ quân sự ngày càng gia tăng giữa Trung Quốc và Nga.